Κυριακή 29 Μαρτίου 2015

Ο Αύγουστος Κορτώ στη Σύρο...


Η ιστορία μου αρχίζει από το τέλος - το δικό της και το δικό μου. Έτσι ξεκινά το "Βιβλίο της Κατερίνας", μιας γυναίκας που πάλεψε μια ζωή με την ψυχική αρρώστια, και που, αν νικήθηκε, έζησε και μεγαλούργησε ταπεινά χάρη στην αγάπη.
Μια οικογενειακή σάγκα γεμάτη ζοφερά μυστικά και θανάσιμες ενοχές, ένα βιβλίο μυστηρίου γύρω από έναν αδιανόητο φόνο και τα δυο του θύματα, και μια κατάδυση σε μια ψυχή που συγκλονίζει με το φως και το σκοτάδι της.
Μας λέει η Κατερίνα: Αυτό το βιβλίο δεν έχει σκοπό να πληγώσει κανέναν, εκτός απ' αυτούς που θα το διαβάσουν. Αυτό το βιβλίο, θα πουν, είναι γεμάτο ψέματα• κακοήθειες, ανακρίβειες, παραχάραξη της οικογενειακής μας ιστορίας από ένα μυαλό χολωμένο κι άρρωστο, που γυρεύει εκδίκηση για τον θάνατο που μόνο του επέλεξε.
Ωστόσο εμένα αυτή είναι η αλήθεια μου, κι από κει και πέρα, ο καθείς ας διαλέξει τη λήθη που του ταιριάζει, που τον ανακουφίζει• έτσι είναι αν έτσι νομίζουνε.
Αυτό το βιβλίο με διαλύει. Αυτό το βιβλίο έχει σκοπό να με διαλύσει, να με κάνει κομμάτια. Μέσα στα κομμάτια μου είμαι. Κι όποιος την ακούσει δεν θα την ξεχάσει ποτέ...

 Μια ιστορία για την παραφροσύνη της αγάπης - που, όπως και η πραγματικότητα, ξεπερνά τη φαντασία είναι το βιβλίο «Επειδή είναι η καρδιά μου».
Η Νόρα κι ο Χάρης ζούνε τις τελευταίες μέρες του γάμου τους, διαλυμένου απ' τον χαμό του εξάχρονου γιου τους Άγγελου.
Ώσπου ένα βράδυ ο Άγγελος έρχεται σ' ένα μοιρασμένο όνειρο και τους υπόσχεται πως, αν επιστρέψουν στον τόπο της στερνής τους παραθέρισης και προβούν στην υπέρτατη θυσία, θα επιστρέψει κοντά τους.
Μόνο που, όταν βρίσκονται και πάλι στο απομονωμένο εξοχικό της Χαλκιδικής, ο Χάρης και η Νόρα διαπιστώνουν ότι το φράγμα ανάμεσα σε φύση και υπερφυσικό έχει καταρρεύσει, ότι το όνειρο απέχει μια ανάσα απ' τον εφιάλτη κι ότι το παρελθόν συνεχίζει να ζει, παντοδύναμο…

Πέμπτη 26 Μαρτίου 2015

Δεν «αυτοθεραπεύομαι» γράφοντας

Έλενα Γιαννακάκη

Γράφω γιατί μπορώ και γιατί τολμώ. Εννοώ πως πάρα πολλοί άνθρωποι γύρω μου θα μπορούσαν να το κάνουν εξίσου καλά, αλλά δεν τολμούν – ποτέ δεν τόλμησαν εκείνη τη –σημαντική– πρώτη φορά.
Γράφω γιατί είναι για μένα ένας μοναδικός δίαυλος επικοινωνίας – μονόλογος μεν που όμως έχει τη δυναμική να εγείρει πλείστους διαλόγους. Αυτή είναι άλλωστε και μια απ’ τις βασικές λειτουργίες της λογοτεχνίας γενικότερα: είναι σαν να πετάς ένα μπουκάλι στο πέλαγος χωρίς να ξέρεις ποιος θα το βρει, πότε και πόσοι θα διαβάσουν το μήνυμα.
Πέρα απ’ αυτή την «πρακτική», επικοινωνιακή πλευρά της συγγραφής, προσωπικά μου δίνει απέραντη ευχαρίστηση το κυνήγι της λέξης - της πιο κατάλληλης στην κάθε περίπτωση λέξης η οποία θα αναδείξει καλύτερα το νόημα της πρότασης και συχνά θα της προσδώσει εσωτερικό ρυθμό και ηχητική αρμονία.

Δευτέρα 23 Μαρτίου 2015

Τα δάνεια της ανεξαρτησίας

Τα αγγλικά δάνεια, 1823 και 1824 

"Φοβερή αδράνεια επικρατούσε στην κυβέρνηση περί την εκτέλεση του εθνικού καθήκοντος. Οι προπαρασκευές κατά των Τούρκων και Αιγυπτίων γίνονταν τόσο νωχελικά σαν να ήταν ο πόλεμος ψεύτικος. 
Και όμως στην διάθεσή της είχε ασφαλείς και τακτικούς πόρους που οι προκάτοχές της κυβερνήσεις στερούνταν. Το αποφασισμένο από τη δεύτερη εθνική συνέλευση δάνειο είχε επιτευχθεί στο Λονδίνο στις αρχές του 1824. Περισσότερο το όνομα του Μπάιρον, παρά κάθε άλλη εγγύηση, όπως ο λόγος της κυβερνήσεως και η υποθήκευση των εθνικών κτημάτων, των τελωνείων, αλυκών και ιχθυοτροφείων, είχε κάνει τους Άγγλους ν’ ανοίξουν τα πουγγιά τους. 
Τους Έλληνες απεσταλμένους στο Λονδίνο για το δάνειο Ορλάνδο και Λουριώτη βοήθησε την άνοιξη του 1824 η ευνοϊκή σύμπτωση, ότι την εποχή εκείνη συγκινούσε τον εμπορικό κόσμο της Αγγλίας ο πόθος υπερπόντιων επιχειρήσεων. Το δάνειο υπογράφηκε στην κατοικία του λόρδου δημάρχου με τον εμπορικό οίκο Ρίκαρντ, ύστερα από ένα πλούσιο τραπέζι, στο οποίο παρευρίσκονταν ο δούκας του Σώσεξ και η αντιπολίτευση, είχε δε ονομαστική αξία 800.000 λιρών στερλινών.

Σάββατο 21 Μαρτίου 2015

Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης











«..αυτό είναι στο βάθος η ποίηση, 
 Η τέχνη να οδηγείσαι και να φτάνεις προς Αυτό που σε Υπερβαίνει... 
 ..να γίνεσαι Άνεμος για τον Χαρταετό 
 ..και Χαρταετός για τον Άνεμο, 
 Ακόμα κι όταν Ουρανός δεν Υπάρχει...» Οδυσσέας Ελύτης

«Αγουροξυπνημένη στο αδειανό κρεβάτι, η Νόρα γύρευε με τη γνώριμη πια πρωινή απόγνωση το κατάλληλο ποίημα… 
 Παλιά συνήθεια από τότε που Τα βιβλία την είχαν οδηγήσει στην ποίηση, όπως τον ναυαγό στη σωτηρία η θέα μιας απόκρημνης στεριάς. 

Τετάρτη 18 Μαρτίου 2015

Δον Κιχωτικά…

Γράφει ο Αντώνης Δελώνης* 

 Σημειώσεις ενός δον Κιχώτη! 

Προσωπικώς, έχω πικρή εμπειρία ως συγγραφέας βιβλίων. Τελευταίως αναγκάστηκα να εκδώσω μόνος μου δυο βιβλία, με δικά μου έξοδα, ελπίζοντας στη βοήθεια κάποιων φίλων. Φυσικά «μπήκα μέσα», αλλ’ αυτό είναι η μια πλευρά του λόφου: Η προσωπική!
 Η άλλη πλευρά είναι πως σε μια εποχή που η Κρίση έχει χτυπήσει ανεπανόρθωτα το βιβλίο, υπάρχουν συγγραφείς που αντιστέκονται στην πλημμυρίδα των βιβλίων-ποταμών (βαρβαριστί best seller’s!) και θυσιάζουν εν γνώσει τους τις όποιες οικονομίες τους θέλοντας να κυκλοφορήσουν τις ιδέες τους, τις γνώσεις τους, τις ευαισθησίες τους σε όσο γίνεται πλατύτερο κοινό.
Παρ’ όλα αυτά το βιβλίο, ως φορέας πολιτισμού ανθίσταται και όχι μόνον!

Κυριακή 15 Μαρτίου 2015

Η Σαρακοστή

Ένα βαθιά Ανθρώπινο 
και Αληθινό Διήγημα 

Του Μπ. Άνινου 

 «Η καημένη η θεια-Μαργαρώ κάπου θα βρίσκεται εκεί ψηλά τώρα στον παράδεισο, που τόσο πολύ πίστευε, παρέα με τ΄ αγγελάκια, στα «χρυσά τα σύννεφα», κοντά στην κυρά την Παναγία και όλους τους Αγίους, που θυμιάτιζε και μνημόνευε με τόσες μετάνοιες, κάθε απόβραδο μπροστά στο εικονοστάσι και προσκυνούσε με τρίδιπλες μετάνοιες στη μικρή ενοριακή της εκκλησιά… 
Κι όμως, δεν το ‘λπιζε να πάει κι έλεγε: 
- Κολάζεται κανένας, γιε μου! Κολάζεται και δεν το καταλαβαίνει! Γι΄ αυτό, δεν πρέπει κανένας να ολιγωρεί και να κάνει τα πρεπούμενα. Εκείνα που μας έχουνε μάθει οι πατεράδες μας και που ξέρανε οι παλιοί… 
Κι ανάμεσα σ΄ αυτά τα «πρεπούμενα», που ενέπνεε μιαν αληθινή και αφελής ευλάβεια και πίστη, τις μετάνοιες, τα θυμιάματα, τα σταυροκοπήματα, τ΄ αγιοκέρια που φώτιζαν με την ψιλή τους φλόγα, το εικονοστάσι της γωνιάς με τ΄ άσπρα νταντελωτά μπερντεδάκια, ολονυκτίες στα πανηγύρια, τους όρθρους στις μεγάλες δεσποτικές γιορτές, την ταχτική παρακολούθηση της λειτουργίας και την αυστηρή τήρηση όλων των θρησκευτικών καθηκόντων, η μεγάλη δουλειά ήτανε η Σαρακοστή κι η νηστεία…

Τρίτη 10 Μαρτίου 2015

Η βουλή της λογοτεχνίας


Συντάκτης: Μικέλα Χαρτουλάρη 

Μπορεί άραγε να μας βοηθήσει η ελληνική λογοτεχνία να ψηφίσουμε πιο ώριμα; Το ερώτημα μοιάζει αυθαίρετο αλλά δεν είναι. Διότι πράγματι η σχέση πεζογραφίας και πολιτικής άρχισε να αναζωπυρώνεται το 2010 όταν εκδηλώθηκε η Κρίση. Και διότι το 2014 τα μυθιστορήματα, οι νουβέλες και οι συλλογές διηγημάτων με πολιτικό προβληματισμό σημείωσαν εκδοτικό ρεκόρ. Επιλέξαμε λοιπόν οκτώ από τα πιο πολυσυζητημένα και ανήσυχα έργα του 2014, έργα με λογοτεχνική αξία τα οποία δεν είναι πολιτικά μανιφέστα ούτε κάνουν φτηνή πολιτική, και δίνουμε σήμερα τον λόγο στους πρωταγωνιστές τους. Εννοείται ότι οι απόψεις τους δεν δεσμεύουν τους δημιουργούς τους, σίγουρα όμως τεστάρουν τα δικά μας πολιτικά κριτήρια και την εγρήγορσή μας.
Τι μας λένε λοιπόν οι λογοτεχνικοί ήρωες; Μας παρουσιάζουν ανάγλυφα τις πολλές Αριστερές της «Αριστεράς» αλλά και της… «Κεντροδεξιάς». επίσης τις μεταλλάξεις του σοσιαλισμού που καπιταλίζει και του καπιταλισμού που σοσιαλίζει.

Σάββατο 7 Μαρτίου 2015

Γιατί γράφω

Νικόλας Σεβαστάκης 

Έγραφα από μικρός, από τα έντεκα περίπου. Σε ένα σπίτι λόγιο, γεμάτο βιβλία, εφημερίδες, καπνό και πολιτική. Φτιάχνοντας αρχικά χειρόγραφη «εφημερίδα» ορθόδοξων κομμουνιστικών αποκλίσεων με κολλημένες φωτογραφίες του Τζέραλντ Φορντ ή του μάγου Κίσινγκερ, σκαρώνοντας μικρές ιστορίες γεμάτες ξύλο και ανθρώπους με σαγόνια πυγμάχων ή σκιτσάροντας σκηνές μονομαχίας γιγάντων σε κόμικς (στη δεύτερη σελίδα τούς σκότωνα όλους για να ξεκινήσω άλλη ιστορία σε καθαρό και ευωδιαστό φύλλο). Και έπειτα, στην προχωρημένη εφηβεία, κάποια πειραματικά θεατρικά επηρεασμένα από το «παράλογο» και, βέβαια, ποιήματα.

Τετάρτη 4 Μαρτίου 2015

Ιδεώδεις αναγνώστες

Σε διόλου ιδεώδεις συνθήκες 
Λονδίνο 1940, ύστερα από γερμανική αεροπορική επιδρομή.
(Στ. Ζουμπουλάκης )

 Η φωτογραφία είναι τραβηγμένη από άγνωστο φωτογράφο, στο Λονδίνο του 1940, ύστερα από αεροπορική επιδρομή της Γερμανίας. Ανάμεσα στα θύματα του ναζιστικού βομβαρδισμού, και μια βιβλιοθήκη. Στα ερείπιά της, τρεις άνδρες, ένας νεότερος και δύο πρεσβύτεροι, περιεργάζονται τα ράφια αψηφώντας τον κίνδυνο να τους έρθει κατακέφαλα, από στιγμή σε στιγμή, κάποιο καδρόνι. Είναι φανερό ότι δεν πήγαν εκεί για να κλέψουν βιβλία. Δεν είναι κλέφτες, είναι αναγνώστες. Πήγαν στη βομβαρδισμένη βιβλιοθήκη για να διαβάσουν, να βρουν κάτι που ψάχνουν ή για τη χαρά των τυχαίων ανακαλύψεων. Ατάραχοι και ήρεμοι…
Πλάι σε αυτούς τους τρεις άγνωστους αναγνώστες, θέλω να μνημονέψω και έναν άλλον, πολύ γνωστό πια -ευτυχώς- σήμερα, τον σπουδαίο συγγραφέα Βαρλάμ Σαλάμοφ (1907-1982). Η ζωή δεν υπήρξε γενναιόδωρη για αυτό το παπαδοπαίδι. Πέρασε μεγάλο μέρος της ζωής του στις σοβιετικές φυλακές και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης της Σιβηρίας...

Κυριακή 1 Μαρτίου 2015

Ο Μάρτης και οι μήνες…

"Μια φορά κι έναν καιρό αποφασίσανε οι δώδεκα μήνες να βαν'νε κρασί σ'ένα βαγένι, για να πίν'νε όποτε των έκαν' όρεξη. "Έτσι λοιπόν" είπεν ο Μάρτης, "εγώ θα ρίξω πρώτα στο βαγένι, και ύστερα ρίχνετε και σεις". "Καλά, συ ρίξε" είπαν οι άλλοι. Και έτσι έγινε. Έριξεν εκείνος στο βαγένι μούστο πρώτα και ύστερα οι άλλοι. 
Όταν λοιπόν εψήθη το κρασί, είπε πάλι ο Μάρτης: "Εγώ έριξα πρώτα, πρώτα θ'αρχίσω να πίνω". "Βέβαια" είπαν οι άλλοι. Έτσι λοιπόν ετρούπησε το βαγένι στο κάτω μέρος, και άρχισε και έπινε, ώσπου τό'πιε όλο και δεν άφησε στάλα. 
Κατόπιν ήρθε η σειρά του Απρίλη να πάει στο βαγένι να πιάσει κρασί. Παγαίνει, το βρίσκει άδειο. Θυμώνει, το λέει στους άλλους συντρόφους του. Τ'ακούνε κείνοι, θυμών'νε, σκέφτονται τί να κάν'νε. Τέλος, μένουν σύφωνοι μεταξύ τους να τον τιμωρήσει ο Γενάρης για την κατεργαριά που των έκανε. Τον πιάνει λοιπόν ο Γενάρης και του τραβάει ένα ξύλο, που είπε αμάν. Του παίρνει και το υπούργημα: άρχιζε δηλαδή πρώτα το νέο έτος από το Μάρτη, και τώρ' αρχίζει από το Γενάρη. Αυτό είναι το υπούργημα που του πήρε. 
Όταν, λοιπόν, θυμάται ο Μάρτης το παιχνίδι που έφτιασε των μηνών, που ήπιε το κρασί δηλαδή, γελάει, και ο καιρός ξαστερώνει. Όταν θυμάται πάλι το ξύλο πό'φαγε, κλαίει και βρέχει."

(Νικολάου Πολίτη "Παραδόσεις", εκδ. ΓΡΑΜΜΑΤΑ)