«Εμπρός, Ελλάδα!»

 Αλεξάντρ Πούσκιν – Μετάφραση: Κ. Βάρναλης

 

Εμπρός στηλώσου, Ελλάδα επαναστάτισσα,

βάστα γερά στο χέρι τ’ άρματά σου !

Μάταια δεν ξεσηκώθηκεν ο Όλυμπος,

η Πίνδο, οι Θερμοπύλες – δόξασμά σου.

 

Απ’ τα βαθιά τους σπλάχνα ξεπετάχτηκεν

η λευτεριά σου ολόφωτη, γενναία

κι απ’ τον τάφο του Σοφοκλή, απ’ τα μάρμαρα

της Αθήνας, πάντα ιερή και νέα.

 

Θεών κ’ ηρώων πατρίδα, σπάζεις άξαφνα

το ζυγό σου και την ενάντια Μοίρα

με τον ήχο, που βγαίνει του Τυρταίου σου

του Μπάιρον και του Ρήγα η άξια λύρα.

Το τρένο των παιδιών

 Βιόλα Αρντόνε – Εκδ. ΠΑΤΑΚΗΣ

 (Της Λεύκης Σαραντινού - https://bookpress.gr/)

«Μερικές φορές αυτός που σε αφήνει να φύγεις σε αγαπάει περισσότερο από αυτόν που σε κρατάει κοντά του». 

Νότια Ιταλία, 1946. Νάπολη, πόλη ρημαγμένη από τον πόλεμο, όπως άλλωστε ολόκληρη η Ιταλία και η Ευρώπη. Η Νότια Ιταλία, όμως, υποφέρει ασύγκριτα περισσότερο από τη Βόρεια, αφού οι διαφορές στο οικονομικό και βιοτικό επίπεδο των κατοίκων των δύο περιοχών ήταν ανέκαθεν τεράστιες, πόσο μάλλον έπειτα από τον καταστροφικότερο πόλεμο που γνώρισε ποτέ η ανθρωπότητα. Γι' αυτό και το κομμουνιστικό κόμμα της Ιταλίας παίρνει την πρωτοβουλία να μαζέψει πολλά από τα παιδιά του φτωχού Νότου και να τα δώσει για φιλοξενία, για μερικούς μήνες, σε οικογένειες κομμουνιστών του εύπορου Βορρά, οικογένειες οι οποίες μπορούν να καλύψουν καλύτερα τις ανάγκες ενός παιδιού. Ένα τέτοιο παιδί είναι και ο Αμέριγκο. 

Η Βιόλα Αρντόνε γράφει και αφηγείται μέσα από τα μάτια του Αμέριγκο, τη σπαραχτική και συγκινητική ιστορία των αθώων παιδικών ψυχών που επιβιβάστηκαν σ' εκείνο το τρένο για τον Βορρά, αφήνοντας με πόνο τις οικογένειές τους στον Νότο για να επιστρέψουν στη συνέχεια με αμφίθυμα συναισθήματα…  Σε κάθε περίπτωση, όσα παιδιά έφυγαν, γύρισαν πίσω απολύτως αλλαγμένα, καθώς αυτή η εμπειρία σημάδεψε τα επόμενα χρόνια τους…Έτσι και αυτά τα παιδιά, δεν μπόρεσαν να ξεχάσουν ποτέ τον αποχωρισμό από τις οικογένειές τους στον σταθμό των τρένων… 

«Ανάμεσα στις στριγκλιές των νεαρών γυναικών που μας συνοδεύουν, τις μανάδες που φεύγουν βιαστικά με τα παλτά στο χέρι και τα γέλια μας, ο σταθμάρχης σηκώνει τον σηματοδότη και το τρένο αναχωρεί. Στην αρχή αργά, σιγά σιγά όμως επιταχύνει. Η μαμά μου η Αντονιέττα στέκει στην άκρη της αποβάθρας, που όλο και μικραίνει καθώς το τρένο απομακρύνεται, και σφίγγει στην αγκαλιά της το παλτό μου. Όπως με έσφιγγε όταν βομβάρδιζαν την πόλη μας».

Εικόνες της μεταπολεμικής Ιταλίας ανάμεικτες με ψήγματα αναμνήσεων από τον πόλεμο, μέσα από τα μάτια ενός επτάχρονου παιδιού.

Η Βιόλα Αρντόνε στηρίζει το μυθιστόρημά της στην πρωτοπρόσωπη αφήγηση του Αμέριγκο, βλέπει τον κόσμο μέσα από τα δικά του μάτια και καταγράφει, με γλώσσα ταιριαστή, όλα όσα θα έκαναν εντύπωση σε ένα παιδί της ηλικίας του. Λόγος φυσικός και αυθόρμητος, διανθισμένος με πινελιές γνήσιου ιταλικού χιούμορ, ο οποιος παραπέμπει στον Ρομπέρτο Μπενίνι και την πολύ επιτυχημένη του ταινία «Η ζωή είναι ωραία».

Το τρένο των παιδιών είναι ένα έξοχο δείγμα της σύγχρονης ιταλικής λογοτεχνικής παραγωγής.

ΠΗΓΗ: https://bookpress.gr/

Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας

«Κι ό,τι καλό στον κόσμο χάρηκε και προκοπή είδε ο νους του, μονάχα στη γυναίκα το χρωστάει, την κορμιοκαταλύτρα» (Ν. Καζαντζάκη: «Οδύσσεια» )

 

 «Η γυναίκα είναι μια πηγή δροσερή, σκύβεις, θωράς το πρόσωπό σου, και πίνεις, πίνεις και τα κόκαλά σου τρί­ζουν. Κι ύστερα έρχεται ένας άλλος πάλι που διψάει, σκύβει κι αυτός, θωράει το πρόσωπό του και πίνει. Κι ύστερα ένας άλλος... Αυτό θα πει πηγή, αυτό θα πει γυναίκα». 

«Είναι ένα πράμα ακατανόητο η γυναίκα κι όλοι οι νόμοι της πολιτείας και της θρησκείας βρίσκουνται σε λάθος. Δεν πρέπει να φέρνουνται έτσι στη γυναίκα, όχι! Της φέρνουνται πολύ σκληρά, αφεντικό, πολύ άδικα... Εγώ, αν περνούσε από το χέρι μου να βάλω νόμους, θά ’βαζα άλλους για τον άντρα, άλλους για τη  γυναίκα. Δέκα, εκατό, χίλιες εντολές για τον άντρα άντρας είναι, μαθές, σηκώνει. Όμως καμιά για τη γυναίκα. Γιατί, πόσες φορές να σου το πω, αφεντικό; Η γυναίκα είναι αδύναμο πλάσμα».
 «Με πειράζει κάθε τόσο η αφεντιά σου πως αγαπώ τις γυναίκες· πώς, μωρέ, να μην τις αγαπώ; Που ’ναι αδύναμα πλάσματα, που δεν ξέρουν τι τους γίνεται, που αν τις πιάσεις από το βυζί μεμιάς ανοίγουν όλα τα πορτέλα και παραδίνουνται;».

Και η δύναμη, που έχουν μέσα τους να μαγνητίζουν τους άντρες, δεν είναι δική τους, της συνείδησής τους, είναι το όπλο — το νύχι του όρνιου — που τους το έχωσε στο χέρι η φύση, είναι η φυσική τους προίκα, που τις εξισώνει με τα άλλα όμοιά τους, αθώα και εκείνα στο βάθος.— γιατί ελαύνονται από άσχετες με την ψυχή και το εγώ τους δυνάμεις,— θηρία: «Θεριό είναι ετούτο, συλλογίστηκα, θεριό και το ξέρει. Τι αδύναμα εφήμερα πλάσματα, σερσέμηδες, ζευζέκηδες, χωρίς αντοχή, μπροστά τους οι άντρες..»

 Νίκος Καζαντζάκης: «Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά» - Εκδ. ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ

«Μαλαματένια λόγια»

 Με τίτλο «Μαλαματένια λόγια», ένα από τα πιο ξεχωριστά τραγούδια κυκλοφορεί από την Πέμπτη 25 Φεβρουαρίου η αυτοβιογραφική αφήγηση του Μάνου Ελευθερίου από τις εκδόσεις «Μεταίχμιο». Το βιβλίο δομείται σε έξι κεφάλαια: τα άγνωστα στο ευρύ κοινό παιδικά χρόνια του στη Σύρο, η νεανική ηλικία του στην Αθήνα, η περίοδος του στρατού και η επταετία της  Χούντας, οι αναμνήσεις από τα μεγάλα τραγούδια του και οι μνήμες από τις γνωριμίες του με ποιητές και συνθέτες.

«…Τον Οκτώβρη του 1953 έγραψα το πρώτο μου ποίημα, ήταν για τη Σύρο, ομοιοκατάληκτο. Στην εβδόμη γυμνασίου άρχισα να γράφω και ελεύθερο στίχο. Τα θέματα ήταν ερωτικά και κοινωνικά. Από μια στιγμή και πέρα δεν με ενδιέφερε τίποτε άλλο…»

Όλες τις μνήμες και τα στιγμιότυπα της ζωής του που συνέλεξαν οι Σπύρος Αραβανής και Ηρακλής Οικονόμου από το 2010 έως το 2013 στις πρωινές κυριακάτικες συναντήσεις τους στο σπίτι του συνθέτη, στο Νέο Ψυχικό. Περιλαμβάνονται σελίδες από τα προσωπικά του ημερολόγια –πρόκειται για σημειώσεις που κρατούσε ο ίδιος για δεκαετίες σχεδόν καθημερινά- καθώς και σπάνιο αρχειακό και φωτογραφικό υλικό.

«…Θυμάμαι ότι έφευγα από το σχολείο και πήγαινα σπίτι μου για να γράψω το ίδιο ποίημα εκατό φορές. Είχα ανακαλύψει πώς να γράφω το ίδιο πράγμα με διαφορετικούς τρόπους, κάτι που μου έμεινε σε όλη μου τη ζωή»

Η ιδέα να συγγράψουμε, συνομιλώντας με τον Μάνο Ελευθερίου, τη βιογραφική (μυθ)ιστορία του μας ήρθε όπως έρχονται οι ωραίες ιδέες. Τυχαία, μια αυγουστιάτικη βραδιά στις κοινές μας διακοπές, το 2010. Τον γνωρίζαμε ήδη μερικά χρόνια, έχοντας αναπτύξει μια φιλική σχέση. Τον ξέραμε όμως καλά, πολλά χρόνια πριν από αυτή τη γνωριμία, μέσα από το έργο του, που είχε σημαδέψει τη νεότητά μας. Όταν του αποκαλύψαμε, Σεπτέμβρη του ίδιου χρόνου, τις προθέσεις μας, δεν απάντησε τίποτα σαφές. Είπε μόνο: «Σας περιμένω την Κυριακή στις 10.30». Έτσι, για τα επόμενα τρία χρόνια συναντιόμασταν τα κυριακάτικα πρωινά, στο σπίτι του στο Νέο Ψυχικό, και εκείνος, καθισμένος στην πολυθρόνα του, ορμώμενος από τις ερωτήσεις μας, άφηνε αβίαστη τη μνήμη του να κυλάει σε τόπους όπου τον πήγαινε η ανάμνηση και το συναίσθημα.

«…Αλλάζοντας τη σειρά των λέξεων μπορούσα να λέω το ίδιο πράγμα αλλιώς. Πέρασαν τριάντα σαράντα χρόνια και βρήκα αυτό που λέει ο Καβάφης σε ένα αποκηρυγμένο του ποίημα: «Τα ίδια πράγματα, αλλιώς λέγοντάς τα, με άλλον τρόπο.»