« Η Ελλάδα του Ελύτη»

 Ευκαιρία μελέτης, λογισμού και ονείρου η επέτειος των διακοσίων χρόνων ύπαρξης του Νεοελληνικού Κράτους. Σε μια τέτοια διαδικασία ή διεισδυτική σκέψη του Οδυσσέα Ελύτη είναι πολύτιμη.

Τα εκατόν τριάντα επιλεγμένα αποσπάσματα πεζού λόγου του Ελύτη, που περιλαμβάνει το βιβλίο «Η Ελλάδα του Ελύτη», εκδόσεις ΙΚΑΡΟΣ, διαμορφώνουν μιαν άλλου είδους πατριδογνωσία. Η Ελλάδα, η Ιστορία του ελληνισμού, η ελληνική γλώσσα, η ελληνική θάλασσα - το Αιγαίο, η ελληνική φύση, η ελληνική τέχνη και η ελληνική πραγματικότητα αποτελούν τους επτά επιμέρους θεματικούς άξονες των κειμένων.
Ο Οδυσσέας Ελύτης αποσαφηνίζει, προτρέπει, καταγγέλλει και μας δίνει το μίτο μιας νοητής περιπλάνησης στα μονοπάτια ιδεών και αισθήσεων της χώρας μας, όπως την είδε και την έζησε ο ίδιος, που δεν φοβήθηκε να δηλώσει Έλληνας "οργανικά, ψυχολογικά, αισθησιακά, ακατανίκητα"!

«Το μικρό αυτό βιβλίο αποτελεί μια αναψηλάφηση του ελληνικού λογισμού του Οδυσσέα Ελύτη, μια εξαιρετική επιλογή κειμένων που διεγείρουν τη σκέψη, και συγχρόνως μια ανυψωτική συνάντηση με τον λόγο του ποιητή, που επιμένει να μας προσκαλεί σε μια συνομιλία με τις ρίζες μας, το ήθος του ελληνισμού και τη γοητεία της ποιητικής του οπτικής που έχει «αντίκρισμα στην Ελλάδα την παντοτινή». (Τέσυ Μπάιλα, bookpress.gr)

«Μαλαματένια λόγια»

Τρία χρόνια χωρίς το Μάνο…

 «Γράφω για να έχω φίλους. Για να ‘χω αγάπη. Γράφω για να εξευμενίσω το θάνατο, να μου δώσει ένα καλό τέλος.»

Μάνος Ελευθερίου (12 Μαρτίου 1938 – 22 Ιουλίου 2018)

 

«…Η γενιά του ’90 και μετά δεν κατάφερε να κάνει δικό της πολιτικό τραγούδι. Ίσως δεν βρίσκουν στίχους και στόχους. Αλλά αυτοί που γράφουν στίχους και κάνουν τις μελωδίες θα έπρεπε ειδικά τώρα, που βρισκόμαστε σε πόλεμο –δεν είναι πόλεμος με όπλα, αλλά είναι οικονομικός πόλεμος- να γράψουν πολιτικό τραγούδι. Δεν καταλαβαίνω τι περιμένουν οι νέοι για να γράψουν πολιτικό τραγούδι. Να κρεμαστεί στις πλατείες η μισή Ελλάδα;

…Από την άλλη πλευρά, ένας νέος συνθέτης δεν μπορεί να γράψει για τον άνεργο, τον φτωχό, για τους λαϊκούς ανθρώπους. Διότι ο καλοκαθισμένος άνθρωπος δεν ενδιαφέρεται να ακούσει τα προβλήματα εκείνου  που υποφέρει. Ο καλοκαθισμένος θέλει μόνο να ακούσει ό,τι έχει σχέση με τους έρωτές του, τίποτε άλλο. Το θέμα είναι: Μπορούν οι νέοι συνθέτες των είκοσι, εικοσιπέντε ετών να πιάσουν τον παλμό των ανθρώπων του σημερινού περιθωρίου;  

… Στο βαθμό που έπιασα τον παλμό κάποιων ανθρώπων, αυτό έγινε επειδή είχα ορισμένα σήματα που μου έστελναν. Σήματα SOS από ορισμένες κατηγορίες ανθρώπων και από μεμονωμένα άτομα. Μου μετέφεραν την εμπειρία τους και πάνω εκεί έγραφα και τα κοινωνικά τραγούδια και τα πολιτικά. Έτσι έγραψα τραγούδια, με σήματα από κάστες ανθρώπων παραδαρμένων…»

(Από το βιβλίο «Μάνος Ελευθερίου – Μαλαματένια λόγια»  Εκδόσεις  ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ)

Αλμπέρ Καμί: Το καλοκαίρι...

«Απέραντη θάλασσα, η θρησκεία μου 

μαζί με τη νύχτα!» 

 Και μόνοι με τον ορίζοντα. Τα κύματα έρχονται απ’ την αόρατη Ανατολή, ένα ένα, υπομονετικά. Φτάνουνε μέχρις εμάς και πάλι υπομονετικά φεύγουν προς την άγνωστη Δύση, ένα ένα. Ατέλειωτη πορεία που δεν άρχισε ούτε τελείωσε ποτέ… Ποτάμια μικρά και μεγάλα περνούν, η θάλασσα περνά και μένει. Έτσι θα ‘πρεπε ν’ αγαπώ, πιστά και φευγαλέα. Σμίγω με τη θάλασσα (…).
 Μερικές νύχτες που η γλυκύτητά τους παρατείνεται, ναι, μπορούμε άφοβα να πεθάνουμε τότε, ξέροντας πως τούτες οι νύχτες θα ξανάρθουν ύστερα από μας πάνω στη γη και στη θάλασσα. Απέραντη θάλασσα, πάντα οργωμένη, πάντα παρθένα, η θρησκεία μου μαζί με τη νύχτα! Μας πλένει και μας χορταίνει στα στείρα αυλάκια της, μας ελευθερώνει και μας κρατάει ορθούς (…).

"Μικρός Ναυτίλος"

"Γυμνός, Iούλιο μήνα, το καταμεσήμερο. Σ’ ένα στενό κρεβάτι, ανάμεσα σε δυο σεντόνια χοντρά, ντρίλινα, με το μάγουλο πάνω στο μπράτσο μου που το γλείφω και γεύομαι την αρμύρα του. 

Kοιτάζω τον ασβέστη αντικρύ στον τοίχο της μικρής μου κάμαρας. Λίγο πιο ψηλά το ταβάνι με τα δοκάρια. Πιο χαμηλά την κασέλα όπου έχω αποθέσει όλα μου τα υπάρχοντα: δυο παντελόνια, τέσσερα πουκάμισα, κάτι ασπρόρουχα. Δίπλα, η καρέκλα με την πελώρια ψάθα. Xάμου, στ’ άσπρα και μαύρα πλακάκια, τα δυο μου σάνταλα. Έχω στο πλάι μου κι ένα βιβλίο. 

 Γεννήθηκα για να ‘χω τόσα. Δεν μου λέει τίποτε να παραδοξολογώ. Aπό το ελάχιστο φτάνεις πιο σύντομα οπουδήποτε. Mόνο που ‘ναι πιο δύσκολο. Kι από το κορίτσι που αγαπάς επίσης φτάνεις, αλλά θέλει να ξέρεις να τα’ αγγίξεις οπόταν η φύση σού υπακούει. Kι από τη φύση – αλλά θέλει να ξέρεις να της αφαιρέσεις την αγκίδα της....»

Οδυσσέας Ελύτης «Ο ΜΙΚΡΟΣ ΝΑΥΤΙΛΟΣ» 

εκδ. ΙΚΑΡΟΣ