Τρίτη 21 Μαρτίου 2023

Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης

 

Ήταν φθινόπωρο του 1997, όταν ο ποιητής Μιχαήλ Μήτρας πρότεινε στην Εταιρεία Συγγραφέων να υιοθετηθεί ο εορτασμός της ποίησης στην Ελλάδα…

 Η ποιήτρια Λύντια Στεφάνου πρότεινε ως ημέρα εορτασμού την 21η Μαρτίου, την ημέρα της εαρινής ισημερίας, που συνδυάζει το φως από τη μία και το σκοτάδι από την άλλη, όπως η ποίηση, που συνδυάζει το φωτεινό της πρόσωπο της αισιοδοξίας με το σκοτεινό πρόσωπο του πένθους.

Την επόμενη χρονιά ο συγγραφέας Βασίλης Βασιλικός, πρέσβης της Ελλάδας στην UNESCO, εισηγήθηκε η 21η Μαρτίου να ανακηρυχθεί Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης,

Τον Οκτώβριο του 1999, στη Γενική Διάσκεψη της UNESCO στο Παρίσι, η 21η Μαρτίου ανακηρύχθηκε Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης. ( https://www.in.gr/ )

 

Με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Ποίησης ας θυμηθούμε ένα από τα ωραιότερα ποιήματα που έγραψε ο Αλεξανδρινός ποιητής Κωνσταντίνος Καβάφης:

 «Το Πρώτο Σκαλί»

Εις τον Θεόκριτο παραπονιούνταν
μια μέρα ο νέος ποιητής Ευμένης·
«Τώρα δυο χρόνια πέρασαν που γράφω
κ’ ένα ειδύλλιο έκαμα μονάχα.
Το μόνον άρτιόν μου έργον είναι.
Aλλοίμονον, είν’ υψηλή το βλέπω,
πολύ υψηλή της Ποιήσεως η σκάλα·
κι απ’ το σκαλί το πρώτο εδώ που είμαι
ποτέ δεν θ’ ανεβώ ο δυστυχισμένος.»
Είπ’ ο Θεόκριτος· «Aυτά τα λόγια
ανάρμοστα και βλασφημίες είναι.
Κι αν είσαι στο σκαλί το πρώτο, πρέπει
νά ‘σαι υπερήφανος κ’ ευτυχισμένος.
Εδώ που έφθασες, λίγο δεν είναι·
τόσο που έκαμες, μεγάλη δόξα.
Κι αυτό ακόμη το σκαλί το πρώτο
πολύ από τον κοινό τον κόσμο απέχει.
Εις το σκαλί για να πατήσεις τούτο
πρέπει με το δικαίωμά σου νά ‘σαι
πολίτης εις των ιδεών την πόλι.
Και δύσκολο στην πόλι εκείνην είναι
και σπάνιο να σε πολιτογραφήσουν.
Στην αγορά της βρίσκεις Νομοθέτας
που δεν γελά κανένας τυχοδιώκτης.
Εδώ που έφθασες, λίγο δεν είναι·
τόσο που έκαμες, μεγάλη δόξα.» 

Κωνσταντίνος Καβάφης


Κυριακή 12 Μαρτίου 2023

Μάνος Ελευθερίου: «Νήσος τις εστί…»

 Ο Μάνος Ελευθερίου γεννήθηκε στις 12 Μαρτίου στην Ερμούπολη. Με την ευκαιρία των γενεθλίων του δημοσιεύουμε ένα απόσπασμα από τη συμμετοχή του στο συλλογικό έργο «Μια πόλη, ένας συγγραφέας» των εκδόσεων ΜΙΝΩΑΣ. Πρόκειται για κείμενα που δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα «ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ» σε συνέχειες. Ο Μάνος Ελευθερίου ανακαλεί στη μνήμη του και περιγράφει γλαφυρά τις αναμνήσεις των παιδικών-νεανικών του χρόνων στη γενέτειρά του, την Ερμούπολη.

 


«…Η πρώτη εικόνα που θυμάμαι σαν «κουνημένη» φωτογραφία είναι μιας γριάς κυρίας με μακρύ σκούρο καφέ φόρεμα. Πρέπει να ήμουν περίπου δύο χρόνων… Με τα χρόνια είδα την απόλυτη και ανελέητη φτώχεια που άφησε ο πόλεμος και την αξιοπρέπεια των φτωχών κατατρεγμένων ανθρώπων…

Ύστερα ήρθαν οι μυρωδιές. Μυρωδιές βυρσοδεψείων, γιασεμιού (περασμένο κάθε λουλουδάκι σε πευκοβελόνα), η μυρωδιά των σιδερωμένων ρούχων, ιδίως εκείνων των ραφτών με τα μεγάλα σίδερα, που έριχναν άφθονο νερό για να κάνουν τέλεια την τσάκιση του παντελονιού…

Στις ονομαστικές εορτές οι πόρτες ολάνοιχτες. Τα σπίτια ολόφωτα, άστραφταν από πάστρα. Κερνούσαν τους επισκέπτες κονιάκ, πίπερμαν, λικέρ και πολύ σπανίως ούζο με αλμυρό μεζέ. Νομίζω και βερμούτ. Φυσικά και γλυκά. Κυρίως σοκολατάκια (κόντιτα!)…

Εκείνο τον καιρό νοικιάζαμε ένα δωμάτιο σε μια νέα πανέμορφη δασκάλα, τη Βρισηίδα Μουρελάτου. Από κει άρχισε την καριέρα της. Ένα μεσημέρι μπήκα κρυφά στο δωμάτιό της και άνοιξα –που να μην έσωνα- έναν τόμο. Ήταν η ποιητική «Ανθολογία» του Ηρακλή Αποστολίδη, έκδοση του 1933.

Διάβασα: «Γκλαν γκλαν τα σήμαντρα της εκκλησίας/ γκλιν γκλαν οι αντίλαλοι της ερημίας…» Την «Τρελλή μάνα» του Σολωμού.

Αυτό ήταν η πρώτη κατακεφαλιά. Η δεύτερη ήρθε ένα πρωί του 1951 –ήμουν στην πρώτη γυμνασίου- ο φιλόλογός μας Νίκος Παλαιολογόπουλος είπε: «Χθες, παιδιά μου, η Ελλάδα έχασε έναν μεγάλο λογοτέχνη: Τον Γρηγόριο Ξενόπουλο»! Πολύ αργότερα κατάλαβα ότι από κείνες τις στιγμές είχαν αρχίσει οι μεγάλες δυστυχίες μου…»