Διεθνές βραβείο Booker 2023

Νικητής ο Βούλγαρος συγγραφέας Γκεόργκι Γκοσποντίνοφ

 

Το βιβλίο του Γκεόργκι Γκοσποντίνοφ, «Time Shelter» (στα ελληνικά «Χρονοκαταφύγιο», μτφρ.: Αλεξάνδρα Ιωαννίδου, εκδόσεις Ίκαρος) έγινε το πρώτο βιβλίο που γράφτηκε στη βουλγαρική γλώσσα και κέρδισε το διεθνές βραβείο Booker.

Η πρόεδρος των κριτών, Λεϊλά Σλιμάνι χαρακτήρισε το Time Shelter ως «ένα λαμπρό μυθιστόρημα γεμάτο ειρωνεία και μελαγχολία» προσθέτοντας πως «είναι ένα πολύ βαθύ έργο που πραγματεύεται ένα σύγχρονο αλλά και φιλοσοφικό ερώτημα: τι μας συμβαίνει όταν οι αναμνήσεις μας εξαφανίζονται;». 

Το έπαθλο των 50.000 λιρών, το οποίο μοιράζεται ο συγγραφέας και ο μεταφραστής, απονέμεται κάθε χρόνο για ένα μυθιστόρημα ή μια συλλογή διηγημάτων σε οποιαδήποτε γλώσσα που έχει μεταφραστεί στα αγγλικά και έχει εκδοθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο ή την Ιρλανδία.

Το «Time Shelter» είναι το τέταρτο βιβλίο του Γκοσποντίνοφ που μεταφράζεται στα αγγλικά. Αφορά το άνοιγμα μιας «κλινικής για το παρελθόν» που προσφέρει μια πολλά υποσχόμενη θεραπεία για τους πάσχοντες από Αλτσχάιμερ: κάθε όροφος αναπαράγει μια δεκαετία με κάθε λεπτομέρεια, από έπιπλα, τσιγάρα και ποτά της εποχής μέχρι εφημερίδες που καλύπτουν κάθε μέρα της δεκαετίας.

Καθώς διαδίδεται η φήμη της κλινικής, υγιείς άνθρωποι αρχίζουν να καταφθάνουν σε αυτή για να ξεφύγουν από «τη φρίκη της σύγχρονης ζωής».

«Είναι επίσης ένα σπουδαίο μυθιστόρημα για την Ευρώπη, μια ήπειρο που έχει ανάγκη από ένα μέλλον, όπου το παρελθόν επανεφευρίσκεται και η νοσταλγία είναι δηλητήριο», συνέχισε η Σλιμάνι. «Μας προσφέρει μια προοπτική για τη μοίρα χωρών όπως η Βουλγαρία, που βρέθηκαν στο επίκεντρο της ιδεολογικής σύγκρουσης μεταξύ της Δύσης και του κομμουνιστικού κόσμου».

ΠΗΓΗ: https://www.lifo.gr/

Μαύρο και ...δαγκωτό!

Η λέξη της εβδομάδας από τα 24γράμματα: Τι σημαίνει η λέξη: ψήφος και οι φράσεις: “θα το ρίξω δαγκωτό”, “τον μαύρισαν”;
Παρουσίαση με λίγα λόγια: Η λέξη ψήφος, αρχικά, προσδιόριζε τη μικρή λεία πέτρα (από εδώ και το ψηφιδωτό) την οποία χρησιμοποιούσαν για την καταμέτρηση εκλογικών προτιμήσεων
Τα πρώτα ψηφοδέλτια χρησιμοποιήθηκαν στις Δημοτικές εκλογές του 1914.

«Πίσω απ’ τη βιτρίνα»

 Λένα Τερκεσίδου - Εκδ. ΩΚΕΑΝΟΣ

«…Όταν μπήκε στο σπίτι της και κοίταξε το είδωλό της στον καθρέφτη, το πρόσωπο που αντίκρισε της θύμισε το κορίτσι που ήταν κάποτε, με τα ροδοκόκκινα μάγουλα και το αστραφτερό βλέμμα, που ξεχείλιζε από ζωντάνια κι ευτυχία…

Ένιωθε ευγνωμοσύνη γι’ αυτά που της συνέβαιναν, αλλά και απελπισία. Σαν να ταξίδευε πάνω σε ένα πυκνό λευκό σύννεφο και στο παραμικρό στραβοπάτημα κινδύνευε να γκρεμιστεί. Ήταν εγκλωβισμένη σε μια λαίλαπα συναισθημάτων που δεν είχε τη δύναμη να αντιμετωπίσει. Βρισκόταν σε αδιέξοδο… Οι ενοχές που είχε προσπαθήσει να απωθήσει από το νου της, επανέρχονταν κάθε τόσο και τη βασάνιζαν. Θα άντεχε άραγε να κάνει το άλμα του θανάτου;»

 Η πτώση ενός μεταγωγικού αεροπλάνου Noratlas τον Ιούλιο του 1974 κατά την εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο στάθηκε αφορμή για να γράψει το μυθιστόρημα αυτό η Λένα Τερκεσίδου, σημαντική συγγραφέας της νεότερης γενιάς. Ιδιαίτερα η συνάντησή της με τον μοναδικό επιζώντα από τους μεταβαίνοντες στην Κύπρο Έλληνες καταδρομείς και οι μετέπειτα τραγικές επιπτώσεις από την πτώση του χωρίς αλεξίπτωτο υπήρξαν δυνατή έμπνευση για την αποτύπωση στο βιβλίο όλων των γεγονότων που σημάδεψαν τη ζωή του Θεόφιλου και της Δάφνης, των δύο κεντρικών ηρώων.

Μέσα από την ιστορία των δύο  νέων που γνωρίστηκαν σε ένα πάρτι γενεθλίων το 1973 έχουμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε και να ζήσουμε «μαζί τους» -σαν σε κινηματογραφική ταινία- σημαντικά ιστορικά γεγονότα της ταραγμένης δεκαετίας του 70, αλλά και κάθε είδους κοινωνικές συμπεριφορές και προκαταλήψεις της εποχής. Ιστορικά γεγονότα παρουσιάζονται όχι με την ψυχρή  ματιά ενός  ιστορικού, αλλά με τη συναισθηματική προσέγγιση του λογοτέχνη, προσέγγιση που συνδέει τα γεγονότα με την τραγικότητα που ζει ο Θεόφιλος και μαζί του η Δάφνη που καλείται να αποφασίσει εάν θα ακολουθήσει το δικό της Γολγοθά στο πλάι του αγαπημένου της ή μια ήρεμη, ευτυχισμένη ζωή μακριά του. «Η ζωή έχει όχι μόνο υποχρεώσεις, αλλά και δικαιώματα», όμως για κείνη φαίνεται πως απομένουν μόνο υποχρεώσεις. Ή μήπως όχι; Στο ερώτημα αυτό απάντηση καλούνται να δώσουν οι αναγνώστες που θα παρακολουθήσουν «από κοντά» την πορεία της Δάφνης προς ένα Γολγοθά χωρίς διαφαινόμενη ανάσταση…

Με ρέουσα, απλή, στρωτή αφήγηση το μυθιστόρημα της Λένας Τερκεσίδου «Πίσω απ’ τη βιτρίνα» κυλάει αβίαστα παρασέρνοντας τον αναγνώστη σε μια «από κοινού» και εκ των έσω θέαση και «βίωση»  της εξέλιξης της ιστορίας στενά δεμένης με τη σύγχρονη πολιτική –και όχι μόνο- ιστορία της Ελλάδας και της Κύπρου.

 ΠΗΓΗ: Εφημ. «Ο ΛΟΓΟΣ ΤΩΝ ΚΥΚΛΑΔΩΝ»

Μεσογειακό Βραβείο Αστυνομικού Μυθιστορήματος 2023

Το Μυθιστόρημα με κλειδί  του Χρήστου Μαρκογιαννάκη (Εκδόσεις Μίνωας, 2021), που κυκλοφορεί στα γαλλικά με τον τίτλο Qui a tué Lucy Davis? (Éditions Plon, 2022), τιμήθηκε με το Prix Méditerranée du Polar 2023 – Μεσογειακό Βραβείο Αστυνομικού Μυθιστορήματος 2023.

Σύμφωνα με την υπόθεση του βιβλίου, η Νήσος, ένα ειδυλλιακό ψαρονήσι, έχει γίνει καλοκαιρινός προορισμός του διεθνούς τζετ σετ. Ο αστυνόμος του Τμήματος Ανθρωποκτονιών Αττικής Χριστόφορος Μάρκου περνάει εκεί την άδειά του, όταν κατά τη διάρκεια ενός πάρτι η Λούσι Ντέιβις, μια νεαρή Αγγλίδα δημοσιογράφος, βρίσκεται δολοφονημένη στην αποθήκη της οικοδέσποινας. Με το νησί αποκλεισμένο από τον άνεμο, ο Μάρκου ψάχνει το κίνητρο και τον δράστη στα μυστικά, τα ψέματα και τα κουτσομπολιά του «κλειστού κύκλου της Νήσου» και σε ένα μυθιστόρημα με κλειδί που έγραφε το θύμα. Η επιφανειακή ηρεμία του νησιού διαταράσσεται, ενώ ένα ακόμη ανεξιχνίαστο έγκλημα από το παρελθόν θα περιπλέξει την υπόθεση. Καθώς η λίστα των νεκρών μεγαλώνει, θα κατορθώσει ο Μάρκου να βρει τον δολοφόνο προτού αυτός καταφέρει να ξεφύγει με το επόμενο πλοίο της γραμμής;

«Δεν επικεντρώνομαι στη βία, στο αίμα, αλλά στον ανθρώπινο παράγοντα, στα κίνητρα και στην ψυχολογία του εγκλήματος…» είχε γράψει ο Χρήστος Μαρκογιαννάκης παρουσιάζοντας το μυθιστόρημά του στο Diastixo.gr

 (ΠΗΓΗ: https://diastixo.gr/  )

Κ.Π. Καβάφης: Ο παγκόσμιος ποιητής

29 Απριλίου: Ένα από τους πιο πολυδιαβασμένους ποιητές παγκοσμίως, ο Κωνσταντίνος Καβάφης, γεννήθηκε σαν σήμερα το 1863 και πέθανε μια μέρα σαν σήμερα το 1933!

 

 Ο Κωνσταντίνος Καβάφης γεννήθηκε και πέθανε την ίδια ημέρα του μήνα Απριλίου με διαφορά 70 χρόνων. Γράφει ο ίδιος αυτοβιογραφούμενος: «Είμαι Κωνσταντινουπολίτης την καταγωγήν, αλλά εγεννήθηκα στην Αλεξάνδρεια - σ' ένα σπίτι της οδού Σερίφ· μικρός πολύ έφυγα, και αρκετό μέρος της παιδικής μου ηλικίας το πέρασα στην Αγγλία. Κατόπιν επισκέφθην την χώραν αυτήν μεγάλος, αλλά για μικρόν χρονικόν διάστημα. Διέμεινα και στη Γαλλία. Στην εφηβικήν μου ηλικίαν κατοίκησα υπέρ τα δύο έτη στην Κωνσταντινούπολη. Στην Ελλάδα είναι πολλά χρόνια που δεν επήγα. Η τελευταία μου εργασία ήταν υπαλλήλου εις ένα κυβερνητικόν γραφείον εξαρτώμενον από το υπουργείον των Δημοσίων Έργων της Αιγύπτου. Ξέρω Αγγλικά, Γαλλικά και ολίγα Ιταλικά».

Όσο μπορείς

Κι αν δεν μπορείς να κάμεις την ζωή σου όπως την θέλεις,
τούτο προσπάθησε τουλάχιστον
όσο μπορείς: μην την εξευτελίζεις
μες στην πολλή συνάφεια του κόσμου,
μες στες πολλές κινήσεις κι ομιλίες.

Μην την εξευτελίζεις πηαίνοντάς την,
γυρίζοντας συχνά κι εκθέτοντάς την
στων σχέσεων και των συναναστροφών
την καθημερινήν ανοησία,
ως που να γίνει σα μια ξένη φορτική.

Άλλα δημοφιλή ποιήματά του είναι: «Ιθάκη», «Θερμοπύλες», «Τα Τείχη», «Τρώες», «Κεριά», «Περιμένοντας τους βαρβάρους», «Φωνές», «Απολείπειν ο θεός Αντώνιον».

 ΠΗΓΗ: https://www.ethnos.gr/history/

23 Απριλίου

Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου

 

Η ημερομηνία της 23ης Απριλίου επελέγη για πρώτη φορά το μακρινό 1925 από βιβλιοπώλες της Καταλονίας, επειδή συνέπιπτε με την ημερομηνία θανάτου του Θερβάντες. Το 1995, η Unesco καθιέρωσε την 23η Απριλίου ως ημερομηνία εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας Βιβλίου, επειδή συμπίπτει με τον θάνατο και ενός άλλου κλασικού των διεθνών γραμμάτων, του Ουίλιαμ Σαίξπηρ.

 Στην Καταλονία, την ημέρα αυτή εορτάζεται η Μέρα των Βιβλίων και των Ρόδων, μία τοπική παραλλαγή της Γιορτής του Αγίου Βαλεντίνου, που συνδυάζεται με την εορτή του προστάτη της περιοχής, Αγίου Γεωργίου. 
Με το σύνθημα «Ένα τριαντάφυλλο για την αγάπη, ένα βιβλίο για πάντα», ο άνδρας θα χαρίσει στην αγαπημένη του ένα τριαντάφυλλο κι αυτή θα του το ανταποδώσει με ένα βιβλίο.
Στο επίκεντρο των εκδηλώσεων, ο περίφημος δρόμος της Βαρκελώνης «Λα Ράμπλα», η πιο ζωντανή γωνιά της πόλης, «ο μόνος δρόμος, που δεν ήθελα να τελείωνε ποτέ», όπως είχε πει κάποτε ο Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα. Εκτιμάται ότι μόνο την ημέρα αυτή διακινούνται στην Βαρκελώνη 500.000 βιβλία και 4 εκατομμύρια τριαντάφυλλα.
 Σε όλο τον κόσμο, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου, οργανώνονται εκδηλώσεις όλο τον Απρίλιο για το βιβλίο και την προώθηση της ανάγνωσης, με σκοπό όχι μόνο να δημιουργηθούν νέοι, αλλά και να κινητοποιηθούν οι παλιοί αναγνώστες, και όλοι μαζί να οδηγηθούν στα βιβλιοπωλεία και στις βιβλιοθήκες όπου ζει και αναπνέει το βιβλίο.

«Με μολύβι φάμπερ νούμερο δύο»

 Το υπουργείο Πολιτισμού & Αθλητισμού ανακήρυξε το 2023 ως «Λογοτεχνικό έτος Άλκης Ζέη» με αφορμή τη συμπλήρωση 100 ετών από τη γέννησή της.

Οι εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ επανακυκλοφόρησαν σε επετειακή έκδοση το αυτοβιογραφικό βιβλίο της Άλκης Ζέη «Με μολύβι φάμπερ νούμερο δύο».

 

«Μνήμη και πολλή αγάπη χρειάστηκε για να γράψω την ιστορία της ζωής μου. Στο μυθιστόρημα μπορείς να λες ό,τι φαντάζεσαι, να κινείς τους ήρωές σου όπως θέλεις, να τους βάζεις να λένε ό,τι σκέφτεσαι εσύ. Όταν όμως τα πρόσωπα είναι αληθινά, δεν γίνεται ούτε τοσοδά να λαθέψεις, μια και κανείς τους δεν μπορεί πια να σε επιβεβαιώσει ή να σε διαψεύσει. Ευτυχώς που υπάρχει η αδελφή μου και η μνήμη της είναι αλάνθαστη και η ζωή της μπλέκεται με τη δική μου. Μόλις διάβασε αυτά που έγραψα μου είπε: “Έτσι ζήσαμε, έτσι ήταν αυτοί που γνωρίσαμε και αγαπήσαμε”. “Τώρα” της λέω “που ξαναθυμήθηκες την ιστορία μας θα ’θελες να είχαμε ζήσει μια άλλη ζωή;” “Με τίποτα” μου αποκρίθηκε αυθόρμητα. “Με τίποτα” συμπλήρωσα κι εγώ». (Α.Ζ.)

Η Άλκη Ζέη αφηγείται τα παιδικά κι εφηβικά της χρόνια, ανιχνεύει τις συγγραφικές της καταβολές, ενώ στις σελίδες της απεικονίζεται μια εποχή λαμπερής δημιουργίας ανθρώπων που ανήκουν στο Πάνθεον της ελληνικής πνευματικής και καλλιτεχνικής διανόησης. Με το βιβλίο αυτό αποκαλύπτει τα πάντα για τον εαυτό της, για την εποχή που έζησε και τους ανθρώπους που συναναστράφηκε.

ΠΗΓΗ: https://www.alkizei.com/

(Διαβάστε λίγες σελίδες από το βιβλίο της Άλκης Ζέη «ΕΔΩ» !)

Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου

             (Πηγή: Εφημ. «Ο ΛΟΓΟΣ ΤΩΝ ΚΥΚΛΑΔΩΝ»)

                    «Είμαι ένα βιβλίο, διάβασέ με!»
                              Βαγγέλης Ηλιόπουλος

 Είμαι ένα βιβλίο.

Είσαι ένα βιβλίο.
Όλοι είμαστε βιβλία.

 Η ψυχή μου είναι η ιστορία που αφηγούμαι.

Κάθε βιβλίο έχει τη δική του ιστορία να πει.

Μπορεί να φαινόμαστε εντελώς διαφορετικά –
άλλα μεγάλα, άλλα μικρά,
άλλα πολύχρωμα, άλλα μαυρόασπρα,
άλλα με λίγες σελίδες κι άλλα με πολλές.

 Μπορεί να συμφωνούμε 

ή να λέμε εντελώς διαφορετικά πράγματα.

Όμως αυτή είναι η ομορφιά μας.
Θα ήταν πολύ βαρετό να ήμασταν όλα ίδια.

 Καθένα μας είναι μοναδικό.

Και καθένα από εμάς έχει το δικαίωμα να το σέβεσαι,
να το διαβάζεις χωρίς προκαταλήψεις,
να έχει τη θέση του στη βιβλιοθήκη σου.

 

Μπορείς να έχεις τις απόψεις σου για εμένα.
Μπορείς να ερευνάς, να κρίνεις και να σχολιάζεις ό,τι διαβάζεις.

 Μπορείς να με βάλεις πίσω στο ράφι

ή να με κρατήσεις σφιχτά στην αγκαλιά σου
και να ταξιδέψουμε μαζί πολύ μακριά.

 Αλλά ποτέ μην αφήσεις κάποιον να με πετάξει

ή να με διώξει σε άλλο ράφι.
Ποτέ μη ζητήσεις την καταστροφή μου
ή μην επιτρέψεις σε κάποιον να με καταστρέψει.

Κι αν έρθει κάποιο βιβλίο από άλλο ράφι στο δικό σου,

γιατί κάποιος ή κάτι το έδιωξε μακριά,
κάνε χώρο.
Αν πας λίγο πιο κει, χωράει δίπλα σου.

Προσπάθησε να νιώσεις όπως νιώθει.

Κατάλαβέ το. Προστάτεψέ το.
Μπορεί να βρεθείς εσύ στη θέση του αύριο.

Γιατί κι εσύ είσαι ένα βιβλίο.

Όλοι είμαστε βιβλία.

Έλα, φώναξέ το δυνατά, ώστε να το ακούσουν όλοι:
«Είμαι ένα βιβλίο, διάβασέ με».

Η Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 2 Απριλίου, την ημέρα που γεννήθηκε ο μεγάλος Δανός παραμυθάς Χανς Κρίστιαν Άντερσεν. Την καθιέρωσε η Διεθνής Οργάνωση Βιβλίων για τη Νεότητα (Ιnternational Board on Books for Young People – ΙΒΒΥ) το 1966. Από τότε, κάθε χρόνο, ένα διαφορετικό εθνικό τμήμα της οργάνωσης αυτής δημιουργεί το μήνυμα και την αφίσα που διανέμονται σε όλο τον κόσμο, με στόχο να τονιστεί η αξία των βιβλίων και της ανάγνωσης και να ενθαρρυνθεί η διεθνής συνεργασία για την ανάπτυξη και τη διάδοση της λογοτεχνίας για παιδιά και νέους.

Το 2023, το υλικό του εορτασμού ανέλαβε το Ελληνικό Τμήμα. Το μήνυμα γράφτηκε από τον συγγραφέα Βαγγέλη Ηλιόπουλο. Η αφίσα φιλοτεχνήθηκε από την εικονογράφο Φωτεινή Στεφανίδη.

Σε όλες τις χώρες, τα παιδιά, οι συγγραφείς, οι εικονογράφοι, οι μεταφραστές, οι βιβλιοθηκονόμοι, οι εκδότες και οι εκπαιδευτικοί γιορτάζουν την παγκόσμια αυτή ημέρα με διάφορες εκδηλώσεις σε σχολεία, βιβλιοθήκες, βιβλιοπωλεία, πλατείες και άλλους χώρους, δείχνοντας έτσι την αγάπη και το ενδιαφέρον τους για τα βιβλία και το διάβασμα.

Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης

 

Ήταν φθινόπωρο του 1997, όταν ο ποιητής Μιχαήλ Μήτρας πρότεινε στην Εταιρεία Συγγραφέων να υιοθετηθεί ο εορτασμός της ποίησης στην Ελλάδα…

 Η ποιήτρια Λύντια Στεφάνου πρότεινε ως ημέρα εορτασμού την 21η Μαρτίου, την ημέρα της εαρινής ισημερίας, που συνδυάζει το φως από τη μία και το σκοτάδι από την άλλη, όπως η ποίηση, που συνδυάζει το φωτεινό της πρόσωπο της αισιοδοξίας με το σκοτεινό πρόσωπο του πένθους.

Την επόμενη χρονιά ο συγγραφέας Βασίλης Βασιλικός, πρέσβης της Ελλάδας στην UNESCO, εισηγήθηκε η 21η Μαρτίου να ανακηρυχθεί Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης,

Τον Οκτώβριο του 1999, στη Γενική Διάσκεψη της UNESCO στο Παρίσι, η 21η Μαρτίου ανακηρύχθηκε Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης. ( https://www.in.gr/ )

 

Με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Ποίησης ας θυμηθούμε ένα από τα ωραιότερα ποιήματα που έγραψε ο Αλεξανδρινός ποιητής Κωνσταντίνος Καβάφης:

 «Το Πρώτο Σκαλί»

Εις τον Θεόκριτο παραπονιούνταν
μια μέρα ο νέος ποιητής Ευμένης·
«Τώρα δυο χρόνια πέρασαν που γράφω
κ’ ένα ειδύλλιο έκαμα μονάχα.
Το μόνον άρτιόν μου έργον είναι.
Aλλοίμονον, είν’ υψηλή το βλέπω,
πολύ υψηλή της Ποιήσεως η σκάλα·
κι απ’ το σκαλί το πρώτο εδώ που είμαι
ποτέ δεν θ’ ανεβώ ο δυστυχισμένος.»
Είπ’ ο Θεόκριτος· «Aυτά τα λόγια
ανάρμοστα και βλασφημίες είναι.
Κι αν είσαι στο σκαλί το πρώτο, πρέπει
νά ‘σαι υπερήφανος κ’ ευτυχισμένος.
Εδώ που έφθασες, λίγο δεν είναι·
τόσο που έκαμες, μεγάλη δόξα.
Κι αυτό ακόμη το σκαλί το πρώτο
πολύ από τον κοινό τον κόσμο απέχει.
Εις το σκαλί για να πατήσεις τούτο
πρέπει με το δικαίωμά σου νά ‘σαι
πολίτης εις των ιδεών την πόλι.
Και δύσκολο στην πόλι εκείνην είναι
και σπάνιο να σε πολιτογραφήσουν.
Στην αγορά της βρίσκεις Νομοθέτας
που δεν γελά κανένας τυχοδιώκτης.
Εδώ που έφθασες, λίγο δεν είναι·
τόσο που έκαμες, μεγάλη δόξα.» 

Κωνσταντίνος Καβάφης

Μάνος Ελευθερίου: «Νήσος τις εστί…»

 Ο Μάνος Ελευθερίου γεννήθηκε στις 12 Μαρτίου στην Ερμούπολη. Με την ευκαιρία των γενεθλίων του δημοσιεύουμε ένα απόσπασμα από τη συμμετοχή του στο συλλογικό έργο «Μια πόλη, ένας συγγραφέας» των εκδόσεων ΜΙΝΩΑΣ. Πρόκειται για κείμενα που δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα «ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ» σε συνέχειες. Ο Μάνος Ελευθερίου ανακαλεί στη μνήμη του και περιγράφει γλαφυρά τις αναμνήσεις των παιδικών-νεανικών του χρόνων στη γενέτειρά του, την Ερμούπολη.

 

«…Η πρώτη εικόνα που θυμάμαι σαν «κουνημένη» φωτογραφία είναι μιας γριάς κυρίας με μακρύ σκούρο καφέ φόρεμα. Πρέπει να ήμουν περίπου δύο χρόνων… Με τα χρόνια είδα την απόλυτη και ανελέητη φτώχεια που άφησε ο πόλεμος και την αξιοπρέπεια των φτωχών κατατρεγμένων ανθρώπων…

Ύστερα ήρθαν οι μυρωδιές. Μυρωδιές βυρσοδεψείων, γιασεμιού (περασμένο κάθε λουλουδάκι σε πευκοβελόνα), η μυρωδιά των σιδερωμένων ρούχων, ιδίως εκείνων των ραφτών με τα μεγάλα σίδερα, που έριχναν άφθονο νερό για να κάνουν τέλεια την τσάκιση του παντελονιού…

Στις ονομαστικές εορτές οι πόρτες ολάνοιχτες. Τα σπίτια ολόφωτα, άστραφταν από πάστρα. Κερνούσαν τους επισκέπτες κονιάκ, πίπερμαν, λικέρ και πολύ σπανίως ούζο με αλμυρό μεζέ. Νομίζω και βερμούτ. Φυσικά και γλυκά. Κυρίως σοκολατάκια (κόντιτα!)…

Εκείνο τον καιρό νοικιάζαμε ένα δωμάτιο σε μια νέα πανέμορφη δασκάλα, τη Βρισηίδα Μουρελάτου. Από κει άρχισε την καριέρα της. Ένα μεσημέρι μπήκα κρυφά στο δωμάτιό της και άνοιξα –που να μην έσωνα- έναν τόμο. Ήταν η ποιητική «Ανθολογία» του Ηρακλή Αποστολίδη, έκδοση του 1933.

Διάβασα: «Γκλαν γκλαν τα σήμαντρα της εκκλησίας/ γκλιν γκλαν οι αντίλαλοι της ερημίας…» Την «Τρελλή μάνα» του Σολωμού.

Αυτό ήταν η πρώτη κατακεφαλιά. Η δεύτερη ήρθε ένα πρωί του 1951 –ήμουν στην πρώτη γυμνασίου- ο φιλόλογός μας Νίκος Παλαιολογόπουλος είπε: «Χθες, παιδιά μου, η Ελλάδα έχασε έναν μεγάλο λογοτέχνη: Τον Γρηγόριο Ξενόπουλο»! Πολύ αργότερα κατάλαβα ότι από κείνες τις στιγμές είχαν αρχίσει οι μεγάλες δυστυχίες μου…»

Χαρταετοί…

[…] Την άνοιξη, κοντά στο Πάσχα, υψωνόταν δεκάδες χαρταετοί στον ουρανό της γειτονιάς μας, της λεγόμενης ευρωπαϊκής γειτονιάς. Τα πιο μεγάλα παιδιά κατασκεύαζαν εξαγωνικούς χαρταετούς, μελετούσαν καλά τις διαστάσεις, ζύγιαζαν την ουρά, έβαζαν κρόσσια στις δυο πλευρές, προμηθεύονταν σπάγκο κατάλληλου πάχους και αρκετά μακρύ και ανέβαιναν στην ταράτσα ή στη στέγη του σπιτιού απ’ όπου τους πετούσαν. 
Εγώ ήμουν μικρός, αλλά έβγαινα με τον εξάδελφο Ερνέστο και τους θορυβώδεις φίλους του στην ταράτσα απ’ όπου ατένιζα όλη την πόλη και αναγνώριζα τα διάσημα σημεία (τον Κεράτιο κόλπο, το Σαράι Μουρνού, τον Πύργο του Γαλατά, στο βάθος τα Πριγκιπόνησα). 
Αφού έκαναν τις απαραίτητες δοκιμές για να μανουβράρουν το χαρταετό σύμφωνα με τα ρεύματα του αέρα και δίνοντάς του κατάλληλα τραβήγματα με το σπάγκο (πόση δύναμη χρειαζόταν για να κουμαντάρεις το χαρταετό και πόσο βαρύς γινόταν με τον άνεμο), μπορούσαν να εμπλακούν σε μονομαχία. 
Ο μυστηριώδης μονομάχος της αντίθετης πλευράς είτε δεχόταν την αναμέτρηση και βολτάριζε προκλητικά το χαρταετό του στον ουρανό είτε αποτραβιόταν στα γρήγορα. […]

 Mario Vitti: «Η πόλη όπου γεννήθηκα-Ιστανμπούλ 1926-1946» - Εκδ. Γαβριηλίδης

 ΠΗΓΗ: http://www.efsyn.gr/

Μάριο Βίτι

 Ο κορυφαίος νεοελληνιστής Μάριο Βίτι, πέθανε στα 97 του χρόνια, στη Ρώμη, μετά από ένα μακρύ ταξίδι ζωής, έρευνας και δεσμού με τα νεοελληνικά γράμματα και τη νεοελληνική λογοτεχνία…

 Σταδιοδρόμησε σε ιταλικά πανεπιστήμια και για μεγάλα διαστήματα δίδαξε ως προσκεκλημένος καθηγητής στα πανεπιστήμια, Θεσσαλονίκης, Παρισιού και Γενεύης. Αναγορεύτηκε σε επίτιμο διδάκτορα στη Θεσσαλονίκη, στο Παρίσι και στη Λευκωσία.

Η καταλυτική συμβολή του στα ελληνικά γράμματα έγινε με την Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, γραμμένη αρχικά στα ιταλικά (Storia della Leteratura Neogreca, Τορίνο 1971), η οποία κυκλοφόρησε το 1978 στα ελληνικά και αργότερα -ενημερωμένη και αναθεωρημένη- το 2003, πάλι στα ελληνικά…

Σύστησε για πρώτη φορά στην Ιταλία την ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη, to 1952 και αργότερα εξέδωσε σε έναν τόμο ποιήματα και πεζά του κείμενα (Opere, Poesia, Prosa, 1982).

Στο τελευταίο του βιβλίο, Η Πόλη όπου Γεννήθηκα, Ιστανμπούλ, 1926-1946, καταγράφει τα πρώτα 20 χρόνια της ζωής του, το ιταλικό, ελληνικό, αλλά και πολυεθνικό περιβάλλον όπου μεγάλωσε, πριν αφήσει την Πόλη και αποφασίσει να γίνει Ιταλός νεοελληνιστής, στη Ρώμη.

Το έργο του, στενά συνδεδεμένο με τη ζωή του, θα μείνει διαρκής μαρτυρία για τις γέφυρες που δημιούργησε ανάμεσα στην Ιταλία την Ελλάδα και την Τουρκία, ο Ιταλός νεοελληνιστής Μάριο Βίτι, με καταγωγή από την Κωνσταντινούπολη, τη Γένοβα, την Καππαδοκία, με δεύτερο σπίτι του την Ελλάδα, κάτοικος του Κόσμου.

ΠΗΓΗ: https://www.kathimerini.com.cy/

Η επιστημονική φαντασία θρηνεί…

 Πέθανε  ο Μάκης Πανώριος !

 Πέθανε  στις 7 Φεβρουαρίου 2023 ο Μάκης Πανώριος σε ηλικία 88 χρονών. Ήταν ηθοποιός, εικαστικός, αλλά και πρωτεργάτης της επιστημονικής φαντασίας. Το πάθος του για την λογοτεχνία της φανταστικής και επιστημονικής φαντασίας τον οδήγησε να γράψει τα πιο σημαντικά βιβλία του είδους αυτού. Μνημειώδης η πολυετής ερευνητική εργασία του στην ιστορία του “ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΗΓΗΜΑΤΟΣ”. Μια σπουδαία εργασία που δημοσιεύτηκε σε 6 τόμους από τις εκδόσεις “ΑΙΟΛΟΣ. Είχε συνεργαστεί με το περιοδικό Διαβάζω σε πολλά αφιερώματα με πιο σημαντικό αυτό στον Λάβκραφτ με τον Δημήτρη Παναγιωτάτο.

Ως συγγραφέας έγραψε μυθιστόρημα, νουβέλα, διήγημα, θέατρο, κριτική βιβλίου και κινηματογράφου. Έχει εικονογραφήσει περισσότερα από πεντακόσια βιβλία, έχει επιμεληθεί και προλογίσει περί τα εκατό.

Διακρίσεις:
– Διεθνές βραβείο Karel 1993. Του απενεμήθη από τον Μπράιν Άλντις για την προσφορά του στην επιστημονική φαντασία και τη φανταστική λογοτεχνία.
– Χρυσός Ικαρομένιππος 1995. Πρώτο βραβείο για το διήγημά του επιστημονικής φαντασίας “Ηθοποιός”. Του απενεμήθη από το περιοδικό επιστημονικές φαντασίας “Πλειάδες” και τους “Φανταστικούς Αργοναύτες”.
– Χρυσό στεφάνι ελιάς 2006 του Δήμου Αιγάλεω. Του απενεμήθη από τον δήμαρχο Δημήτρη Καλογερόπουλο για την προσφορά του στα γράμματα και τον πολιτισμό.
– Τιμητική πλακέτα της Αθηναϊκής Λέσχης Επιστημονικής Φαντασίας. Του απενεμήθη το 2006 από την ΑΛΕΦ για τη συνολική του προσφορά στη διάδοση της επιστημονικής φαντασίας στην Ελλάδα.

ΠΗΓΗ: https://www.oanagnostis.gr/

7 λόγοι για περισσότερο διάβασμα

 Πότε ήταν η τελευταία φορά που διαβάσατε κάποιο βιβλίο; Το διάβασμα, εκτός από τρόπος ψυχαγωγίας, έχει αποδειχθεί πως μπορεί να ωφελήσει την υγεία ενός ατόμου… Αν είστε από τους ανθρώπους που το τελευταίο πράγμα το οποίο διαβάσατε είναι το φυλλάδιο του σουπερμάρκετ, τότε η λίστα που ακολουθεί, ίσως  σας κάνει να το ξανασκεφτείτε!

1. Γνώση

Το διάβασμα είναι γνώση. Κάθε βιβλίο περιέχει πληροφορίες, είτε είναι ερωτικό μυθιστόρημα είτε σειρά ιστορικών μυθιστορημάτων. Οι γενικές γνώσεις που μπορεί να αποκομίσει κάποιος από την ανάγνωση βιβλίων είναι πολλές και μπορούν μελλοντικά να φανούν χρήσιμες στον αναγνώστη.

2. Διεύρυνση του λεξιλογίου

Η ανάγνωση βιβλίων, εκτός από τις γενικές γνώσεις, μπορεί να συμβάλει στην επέκταση του λεξιλογίου και στη βελτίωση του συντακτικού του αναγνώστη.

3. Καταπολέμηση του άγχους

Ένα καλό βιβλίο, έπειτα από μια εξουθενωτική μέρα, είναι ο καλύτερος τρόπος για την αντιμετώπιση του άγχους. Από τις πρώτες σελίδες η προσοχή του αναγνώστη αποσπάται από την πλοκή και τους ήρωες του βιβλίου, με τα προβλήματα και τα άγχη της μέρας να μπαίνουν στο παρασκήνιο.

4. Καταπολέμηση της νόσου Αλτσχάιμερ

Το διάβασμα είναι θαυματουργό για τον ανθρώπινο εγκέφαλο, καθώς τονώνει και βελτιώνει την ποιότητα του εγκεφαλικού ιστού. Έρευνες έδειξαν ότι τα άτομα που διαβάζουν ή παίζουν σκάκι έχουν λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν τη νόσο Αλτσχάιμερ σε σχέση με όσους ασχολούνται με κάποια άλλη δραστηριότητα.

5. Συμβολή στη θεραπεία εγκεφαλικών επεισοδίων

Η ανάγνωση βιβλίων, σύμφωνα με τις έρευνες, εξασκεί τον εγκέφαλο και τον κάνει ικανό να αντεπεξέλθει σε βλάβες, όπως είναι τα εγκεφαλικά επεισόδια, καθώς μπορεί να χρησιμοποιεί εναλλακτικές συνάψεις.

6. Καταπολέμηση της αϋπνίας

Το διάβασμα ενός καλού βιβλίου, μερικές ώρες πριν από τον ύπνο, μπορεί να αποδειχθεί ευεργετικό για όσους έχουν προβλήματα αϋπνίας. Σύμφωνα με την Mayo Clinic, η ανάγνωση ενός βιβλίου μπορεί να βοηθήσει τον οργανισμό να χαλαρώσει, σε αντίθεση με την παρακολούθηση τηλεόρασης.

7. Ενδυνάμωση του εγκεφάλου

Η συνεχής ανάγνωση βιβλίων μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της μνήμης. Με το πέρασμα των χρόνων η μνήμη αρχίζει να φθείρεται, ενώ το διάβασμα είναι ένας τρόπος για να καθυστερήσει η φυσική φθορά των λειτουργιών του εγκεφάλου.

(BookSyros: Εσείς, ακόμα το …σκέφτεστε;)

ΠΗΓΗ: https://blog.psichogios.gr/

«Μια νύχτα στο βιβλιοπωλείο»

 Μαίρη Κόντζογλου – Εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ

 

«Η ανάγνωση, όπως και η συγγραφή, τελικά είναι αγρύπνια» λέει της Θεολογίας ο βαθυστόχαστος ιδιοκτήτης του Φεγγαριού, βιβλιοπωλείου που διανυκτερεύει για να βρίσκουν εκεί καταφύγιο οι αθεράπευτα βιβλιομανείς, και την προσλαμβάνει.
Μια νύχτα που η πόλη δακρύζει από την πυκνή ομίχλη, το Φεγγάρι δέχεται κάθε είδους επισκέπτες: εραστές της λογοτεχνίας, προδομένες υπάρξεις, οικονομικούς και ερωτικούς μετανάστες, διανοούμενους και τύπους λαϊκούς, επιχειρηματίες και καλλιτέχνες, ορθολογιστές και ρομαντικούς, ακόμη και ήρωες του Σαίξπηρ.
Όλοι τους, μέσα στη ζεστασιά του Φεγγαριού, θα απλώσουν την προσωπική τους πραμάτεια, τις πληγές, τα όνειρα, τις χαρές και τις λύπες τους, αγωνίες, ελπίδες και δεδομένα και θα γεμίσουν τις ώρες της αγρύπνιας μέχρι ο ήλιος να λάμψει πάλι.
Παρ’ όλο τον σχεδιασμό και τις λεπτομερείς ετοιμασίες, το ξεκίνημα ενός καινούργιου βιβλίου –όπως και η αναχώρηση για ένα ταξίδι– ποτέ δεν ξέρει πώς θα εξελιχθεί και αγνοεί παντελώς πού θα την οδηγήσει, σε ποια ακτή ονείρων θα την ξεβράσει μισοπνιγμένη από τη συγκίνηση, σε πόσες βουνοκορφές θα την ανεβάσει για να αγναντέψει τις πεδιάδες των ιστοριών κάτω από τα πόδια της.

Ξεφυλλίστε τις πρώτες σελίδες του βιβλίου   ΕΔΩ !

Κοπή βασιλόπιτας 2023

 Με έκδηλη χαρά και ικανοποίηση τα μέλη της Λέσχης Ανάγνωσης Ερμούπολης  «Μάνος Ελευθερίου», έπειτα από τρία χρόνια αναγκαστικής «σιωπής» και αποχής από εκδηλώσεις  λόγω πανδημίας, έκοψαν την Παρασκευή 20 Ιανουαρίου τη βασιλόπιτά τους, ευγενική προσφορά της κ. Ιωάννας, από τα παλαιότερα μέλη της Λέσχης!

Η συνάντηση -στον πάντα ζεστό και φιλόξενο χώρο της Δημοτικής μας Βιβλιοθήκης, με την πολύτιμη βοήθεια και αρωγή της βιβλιοθηκονόμου Χαρούλας-  έγινε σε  ιδιαίτερα χαρούμενη και εορταστική ατμόσφαιρα και τα μέλη αντάλλαξαν  ευχές για τον καινούργιο χρόνο και υποσχέθηκαν να …αναπληρώσουν το χαμένο έδαφος διαβάζοντας και συζητώντας πολλά ακόμη βιβλία από την ελληνική και την ξένη λογοτεχνία.

Οι τυχερές –γιατί το φλουρί έπεσε ανάμεσα σε δυο κομμάτια- «κέρδισαν» η μία το βιβλίο του συριανού λογοτέχνη Γιάννη Ρουσσουνέλου «ΚΑΙ Η ΨΥΧΗ ΣΤΗ ΣΜΥΡΝΗ», προσφορά της Δημοτικής Βιβλιοθήκης, ενώ η άλλη δύο συλλογές ποιημάτων του επίσης Συριανού Αντώνη Καραμολέγκου, προσφορά του ποιητή.

Η επόμενη συνάντηση της Λέσχης Ανάγνωσης ορίστηκε για τις 17 Φεβρουαρίου, με αντικείμενο συζήτησης το βιβλίο της Λένας Βαρδάκη «ΑΝΑΡΜΟΣΤΟΝ ΕΣΤΙ», εκδ. BELL.

«Εικασία 3ν+1»

Τεύκρος Μιχαηλίδης – Εκδ. ΨΥΧΟΓΙΟΣ

 

Τον φώναζαν Κριστιάνο. Πίστευαν ότι μια μέρα θα γινόταν μεγάλος ποδοσφαιριστής. Προπονητές, παράγοντες, αθλητικογράφοι ήταν όλοι σύμφωνοι. Τους διέψευσε. Αντί για το Μπερναμπέου και το Μαρακανά έμπλεξε στα κυκλώματα της νύχτας. Κι ένα βράδυ, έξω από ένα φτωχικό διαμέρισμα της Κυψέλης, βρέθηκε να κολυμπά μέσα στο ίδιο του το αίμα.

Η υπόθεση έδειχνε απλή, σχεδόν προφανής. Όμως η Όλγα Πετροπούλου, του τμήματος εγκλημάτων κατά ζωής, δεν εμπιστευόταν τα προφανή. Στα μάτια της οι εμπλεκόμενοι, μια στρίπερ-μαθηματικός, ένας ναρκομανής, πρώην Γκόλντεν Μπόι, κι ένας γραφικός άστεγος με πλατιά μόρφωση, συνέθεταν έναν γρίφο πολύ πιο περίπλοκο απ’ όσο φαίνονταν να πιστεύουν όλοι οι άλλοι· έναν γρίφο που από την πρώτη στιγμή φάνταζε να διαπερνά τα ευάλωτα, διαβρωμένα στεγανά της λαμπερής καθωσπρέπει κοινωνίας και του σκοτεινού υποκόσμου· έναν γρίφο που άκουγε στο κωδικό όνομα «εικασία 3ν+1».

Ή μήπως σήμαινε απλώς τρεις νεκροί κι ύστερα άλλος ένας…

 

Διαβάστε ένα απόσπασμα του βιβλίου ΕΔΩ !