Πέμπτη 26 Αυγούστου 2021

"Ο Ρωμηός"

 Σαν σήμερα -26 Αυγούστου 1919- πέθανε ο Γεώργιος Σουρής, διαχρονικά επίκαιρος σατυρικός ποιητής, δημοσιογράφος κι εκδότης της εφημερίδας «Ο ΡΩΜΗΟΣ». Με αφορμή την επέτειο αυτή δημοσιεύουμε το κλασικό ποίημά του «Ο Ρωμηός»! Άραγε, αν ζούσε σήμερα ο Σουρής, θα άλλαζε κάτι στους στίχους του ή θα τους άφηνε ίδιους κι απαράλλαχτους, αφού ο σύγχρονος «Ρωμηός» δεν άλλαξε τις συνήθειες και τη νοοτροπία του;



Στον καφενέ απ’ έξω σαν μπέης ξαπλωμένος,
τού ήλιου τις ακτίνες αχόρταγα ρουφώ,
και στων εφημερίδων τα νέα βυθισμένος,
κανέναν δεν κοιτάζω, κανέναν δεν ψηφώ.


Σε μια καρέκλα το ‘να ποδάρι μου τεντώνω,
το άλλο σε μιαν άλλη, κι ολίγο παρεκεί
αφήνω το καπέλο, και αρχινώ με τόνο
τούς υπουργούς να βρίζω και την πολιτική.

Ψυχή μου! τι λιακάδα! τι ουρανός! τι φύσις!
αχνίζει εμπροστά μου ο καϊμακλής καφές,
κι εγώ κατεμπνευσμένος για όλα φέρνω κρίσεις,
και μόνος μου τις βρίσκω μεγάλες και σοφές.

Βρίζω Εγγλέζους, Ρώσους, και όποιους άλλους θέλω
και στρίβω το μουστάκι μ’ αγέρωχο πολύ,
και μέσα στο θυμό μου κατά διαβόλου στέλλω
τον ίδιον εαυτό μου, και γίνομαι σκυλί.

Φέρνω τον νου στον Διάκο και εις τον Καραΐσκο
κατενθουσιασμένος τα γένια μου μαδώ,
τον Έλληνα εις όλα ανώτερο τον βρίσκω,
κι απάνω στην καρέκλα χαρούμενος πηδώ.

Τη φίλη μας Ευρώπη με πέντε φασκελώνω
απάνω στο τραπέζι τον γρόθο μου κτυπώ...
Εχύθη ο καφές μου, τα ρούχα μου λερώνω,
κι όσες βλαστήμιες ξέρω αρχίζω να τις πω.

Στον καφετζή ξεσπάω...φωτιά και κείνος παίρνει.
Αμέσως άνω κάτω τού κάνω τον μπουφέ,
τον βρίζω και με βρίζει, τον δέρνω και με δέρνει,
και τέλος δεν πληρώνω...δεκάρα τον καφέ.

Παρασκευή 20 Αυγούστου 2021

Ο λογοτέχνης Νίκος Θέμελης

 (Αθήνα 1947 – 20 Αυγούστου 2011)

 «... Όταν οι πολιτικοί γράφουν λογοτεχνία, τα βιβλία τους κυριολεκτικά σαρώνουν! Από τον κ. Νίκο Θέμελη, ο οποίος αποτελεί φαινόμενο για την εγχώρια εκδοτική σκηνή, ως τον κ. Μίμη Ανδρουλάκη και από τον κ. Δημήτρη Τσάτσο ως τον αείμνηστο Παναγιώτη Κανελλόπουλο, ο κανόνας παραμένει ο ίδιος. Όταν ο πολιτικός έχει κάτι να γράψει, καλύτερα να το γράφει, παρά να το λέει στη Βουλή!»   (Ελευθερία Κόλια- tovima.gr)

 «Γράφω γιατί αισθάνομαι την ανάγκη να αναστοχαστούμε για ένα παρελθόν ολοκληρωμένο, όμως όχι και πεπερασμένο.

Γράφω γιατί δεν μπορώ να αρκεστώ στα όσα άλλα έχω κατακτήσει ή ακόμα επειδή ίσως νιώθω κάποιο έλλειμμα απ’ όσα επιδίωξα και δεν κατάφερα να επιτύχω.
Γράφω γιατί δεν έχω χρόνο, γιατί με κυνηγά ο χρόνος και γράφοντας έχω την αίσθηση ότι προλαβαίνω να χωρέσω αυτά που αλλιώς δεν θα μπορούσα να βιώσω».

«Όλοι οι ήρωες των βιβλίων μου είναι καθημερινοί άνθρωποι. Καθένας είναι γέννημα και θρέμμα του τόπου καταγωγής του, της κοινωνίας μέσα στην οποία ανατράφηκε, του κόσμου, των εμπειριών που έζησε. Αυτό που τους διακρίνει ίσως από άλλους είναι ότι είναι πρόσωπα που κάνουν επιλογές για τη ζωή τους και με συνέπεια και επιμονή επιδιώκουν να τις πραγματώσουν. Πρόσωπα που δεν αφήνονται μοιρολατρικά να περνάει από πάνω τους η ιστορία, η άρχουσα αντίληψη της κοινωνίας για τη ζωή και τα πράγματα του τόπου τους... 

Οι πολιτικές ιδέες και θέσεις, οι αρχές, δεν μπορούν να απομονωθούν. Δεν ήθελα να απομονωθούν. Αυτές κινούν τον κόσμο, τις κοινωνίες, τη θέση του καθενός μας σε αυτές, τη στάση ζωής μας. Η πολιτική συγκρότηση αυτού που γράφει επηρεάζει το αποτέλεσμα της δουλειάς του. Αν είναι λογοτέχνης, επηρεάζει τη λογοτεχνία.

Η λογοτεχνία ανήκει σ’ ένα υποσύστημα που λέγεται πολιτισμός και έχει ­ πρέπει να έχει ­ τους δικούς του εσωτερικούς κανόνες που τη διέπουν, ανεξάρτητους από τους κανόνες που διέπουν το σύστημα της πολιτικής» (Νίκος Θέμελης - tovima.gr )

Παρασκευή 13 Αυγούστου 2021

Η Κοίμηση της Θεοτόκου στη λογοτεχνία

 Η Κοίμηση της Θεοτόκου είναι η μεγαλύτερη από τις Θεομητορικές εορτές και στην πατρίδα μας τιμάται με ιδιαίτερη λαμπρότητα και επισημότητα.

Για τον λαό μας η Παναγία είναι η μητέρα όλων μας, είναι η γέφυρα που οδηγεί στον Θεό, αυτή που μεσιτεύει για την σωτηρία μας, που προστρέχει, θαυματουργεί, ενθαρρύνει, γαληνεύει, προστατεύει και παρηγορεί τον άρρωστο, τον αδικημένο και τον κάθε πονεμένο άνθρωπο που ζητεί την βοήθειά της.

Στην νεοελληνική γραμματεία πολλοί  λογοτέχνες και ποιητές έχουν αναφερθεί στη Παναγία και έχουν γράψει εγκώμια για την Κοίμησή της.

Πάλλεται από έμπνευση και ευαισθησία ποιητική η πένα του Φώτη Κόντογλου στο κείμενό του για την «Κοίμηση της Θεοτόκου»:

«Σήμερα το αγέρι φυσά γλυκύτερα στα κουρασμένα πρόσωπά μας, τα δέντρα σαν να γενήκανε πιο χλωμά, το αυγουστιάτικο κύμα σαν να αρμενίζει δροσερό μέσα στο πέλαγο και αφρίζει φουσκωμένο από τη χαρά μεγάλη, το κάθε τι πανηγυρίζει και αγάλλεται.

Ω! Τι θάνατος λοιπόν είναι αυτός, που γέμισε την οικουμένη και τις καρδιές μας με τη χαρά της Αθανασίας!»

Ο  άγιος της λογοτεχνίας Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης γράφει για την Παναγία:

«Πηγή μου ζωηφόρος που δροσίζει με το βαθύ ποτάμι με τον νόμο σου τόσες ψυχές, δρόσισε και εμένα, την ψυχή μου. Είσαι εσύ η πόλις του Θεού και ακόμη το αγιασμένο σκήνωμα που ευφραίνονται τα ρεύματα κυλώντος ποταμού. Είθε στην καρδιά μου που έχει στραγγιστεί να δώσει ζωή και δύναμη η χάρη σου».

Ο Άγγελος Σικελιανός στο ποίημα «Ύμνος στην Παναγιά» θα αναφωνήσει: «Στεριές ,νησιά και πέλαγα, μια Κόρη και μια Μάνα η Ελλάδα στην αθάνατη γονατιστή πλαγιά που τρέμει μπρος της η άβυσσο ακούοντας την καμπάνα τα θεόρατα τα μάτια σου στυλώνει Παναγιά!..»

Ο Παλαμάς προσεύχεται μυστικά και γράφει: «Πρόστρεξε, Μυροφόρα Μονάχα Εσένα πίστεψα και λάτρεψα μονάχα Εσένα από τα πρωινά γλυκοχαράματα Κι ως τώρα μεσ’ τα αιματοστάλακτα μιας οργισμένης δύσης Δέσποινα, στήριξέ μ’ Εσύ και μη μ’ αφήσεις.»

Τετάρτη 4 Αυγούστου 2021

Όταν η δικτατορία Μεταξά έκαιγε βιβλία...


Στις 4 Αυγούστου 1936 εκδηλώνεται το πραξικόπημα του Ιωάννη Μεταξά, με τις ευλογίες και του παλατιού. Μόλις δώδεκα ημέρες μετά, στις 16 Αυγούστου βάζει μπρος το εκτρωματικό του σχέδιο για τον «Τρίτον Ελληνικόν Πολιτισμόν», με το... κάψιμο βιβλίων.

Στο στόχαστρο μπαίνουν πολλοί μεγάλοι συγγραφείς. Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, Νίκος Καζαντζάκης, Ανδρέας Καρκαβίτσας, Γιάννης Κορδάτος, Μαξίμ Γκόρκι, Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι, Λέον Τολστόι, Γκαίτε, Κάρολος Δαρβίνος, Ζίγκμουντ Φρόυντ, Ανατόλ Φρανς, Μπέρναρ Σω κ.ά.

Όλοι τους, για τον Μεταξά και το φασιστικό του καθεστώς, γράφουν έργα  «κομμουνιστικά», έργα «ανθελληνικά», έργα «αντεθνικά». Πολλά βιβλία τους παραδόθηκαν στις φλόγες, κατά τα πρότυπα των Ναζί στη Γερμανία. 

Η πρωτοβουλία για την καύση, σύμφωνα με τις εφημερίδες της εποχής, ανήκε σε ομάδα «εθνικοφρόνων φοιτητών». Μία από τις σχετικές ανακοινώσεις που κυκλοφόρησαν στον Πειραιά έγραφε:

«Η Εθνική Φοιτητική Νεολαία Πειραιώς, προβαίνουσα εις την εξαφάνισιν διά πυράς ολοκλήρου σειράς κομμουνιστικών εντύπων την προσεχή Κυριακήν και ώραν 8:00 μμ. και εν τη πλατεία Πασαλιμανίου Πειραιώς, προσκαλεί άπαντας τους εθνικόφρονας νέους όπως προσέλθουν εν τη πλατεία Τερψιθέας 7:00 μμ. ίνα εν σώματι μεταβούν και συμμετέχουν εις την τελετήν»

Συνολικά κατά τη διάρκεια της δικτατορίας της 4ης Αυγούστου είχαν απαγορευτεί περίπου 445 τίτλοι βιβλίων. Έργα των Ζαχαρία Παπαντωνίου, όπως «Τα Ψηλά Βουνά», ή του Στρατή Μυριβήλη και άλλων σταμάτησαν να εκδίδονται, ενώ στο στόχαστρο μπήκαν και έργα αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων. Ενδεικτικά, η «Αντιγόνη» του Σοφοκλή, ο «Επιτάφιος» του Περικλή, η «Πολιτεία» του Πλάτωνα, και έργα του Θουκυδίδη και του Ξενοφώντα αφαιρέθηκαν από τη διδακτέα ύλη στα σχολεία! Πολλά εξ αυτών κατέληξαν στην πυρά...


Μία από τις πιο σκοτεινές και σκοταδιστικές πολιτικές πράξεις στην ανθρώπινη ιστορία, η καύση βιβλίων, έλαβε σάρκα και οστά από ένα από τα πιο αυταρχικά, απάνθρωπα και καταπιεστικά καθεστώτα που γνώρισε η Ελλάδα. Το φασιστικό καθεστώς της 4ης Αυγούστου.

(ΠΗΓΗ: https://www.alfavita.gr/ )