Αποφθέγματα του Ουμπέρτο Έκο

για τη ζωή, την αγάπη, το θάνατο

(Γράφει ο Άρης Δημοκίδης)

 Αγαπούσα και την λογοτεχνική καριέρα του (το Εκκρεμές του Φουκώ είναι απ’ τα πιο συναρπαστικά πράγματα που διάβασα) και την ακαδημαϊκή του (βάσισα σ’ αυτόν πτυχιακή μου όταν διάβασα τυχαία το Travels in Hyperreality, που περιγράφει την επίσκεψή του στην αμερικανική Ντίσνεϊλαντ).

Ο Ουμπέρτο Έκο με τις δηλώσεις του και τις θεωρίες του εμπότισε μέσα στα χρόνια την ποπ κουλτούρα αλλά και την υψηλή διανόηση.

Μπορεί να πέθανε το Φεβρουάριο του 2016, όμως τα λόγια του μένουν. 

Να μερικά πράγματα που είπε ή έγραψε κατά καιρούς:

 «Όταν οι άνθρωποι σταματούν να πιστεύουν στο Θεό, δεν είναι ότι δεν πιστεύουν πια τίποτα. Πιστεύουν στα πάντα.

Σήμερα μόνο οι ηλίθιοι κάνουν δικτατορίες με τανκς, από τη στιγμή που υπάρχει η τηλεόραση!

Μου φτάνει που ξέρω να διαβάζω, γιατί έτσι μαθαίνω αυτά που δεν ξέρω, ενώ όταν γράφεις, γράφεις μόνο αυτά που ξέρεις ήδη.

Σήμερα, ζούμε σε καθεστώς ειρήνης εδώ και 70 χρόνια τώρα και κανείς μας δεν συνειδητοποιεί πόσο υπέροχο και σημαντικό είναι αυτό.

Να φοβάσαι τους προφήτες κι αυτούς που είναι έτοιμοι να πεθάνουν για την αλήθεια, επειδή κατά κανόνα κάνουν και άλλους να πεθάνουν μαζί τους, μερικές φορές πριν από αυτούς και καμιά φορά αντί για αυτούς.

Όταν διαβάζω την «Humanité», γνωρίζω την πολιτική τοποθέτηση της εφημερίδας. Στο διαδίκτυο, δεν ξέρω ποτέ ποιος μιλάει. Είμαι δυνητικό θύμα κάθε πιθανής ή απίθανης παραποίησης ή πλεκτάνης. Ένας νέος άνθρωπος δύσκολα διακρίνει ανάμεσα σ’ έναν ιστότοπο αντισημιτικό και σ’ έναν κανονικό δημοκρατικό ιστότοπο… Δεν νομίζω ότι το καταφέρνουν όλοι. Μόνον εκείνοι που έχουν τη δυνατότητα να διακρίνουν τον έναν ιστότοπο από τον άλλο, να προσεγγίζουν τα πράγματα με κριτική ματιά, το κατορθώνουν. Είναι αυτοί που πήγαν στα καλύτερα σχολεία. Η αριστοκρατία είναι πάντοτε η ίδια.

Ο πολιτισμός δεν ακυρώνει τη βαρβαρότητα, αλλά, πολλές φορές, την επικυρώνει. Όσο πιο πολιτισμένος είναι ένας λαός, τόσο πιο βάρβαρος και καταστροφικός μπορεί να γίνει.

Η μετάφραση είναι η τέχνη της αποτυχίας.

Το ρόδο είναι τόσο πλούσιο σε νοήματα, που δεν του έχει μείνει πια σχεδόν κανένα νόημα.»

 ΠΗΓΗ: https://mikropragmata.lifo.gr/

«Η χαμένη αναγνώστρια»

  «Η Χαμένη Αναγνώστρια» του Φάμπιο Στάζι  (εκδόσεις ΙΚΑΡΟΣ) είναι ένα βιβλίο για μια ιστορία αγάπης, αυτής της αξεπέραστης αγάπης για τη λογοτεχνία, μια ιστορία με μεγάλη δύναμη και διάρκεια. Είναι επίσης ένα βιβλίο που περιέχει μια ολόκληρη βιβλιοθήκη. Ο Χόθορν, ο Χέμινγουέι, ο Πιραντέλο, ο Μπαλζάκ, ο Όργουελ, ο Σιμενόν, ο Ρούλφο και άπειροι άλλοι, γνωστοί και λιγότερο γνωστοί συγγραφείς, εμφανίζονται μέσα από τις σελίδες αυτού του βιβλίου για να βοηθήσουν τον κεντρικό του ήρωα να απαντήσει σε ερωτήματα όπως «σε ποιο βαθμό μπορεί η λογοτεχνία και η ζωή να παρέμβει η μία στην άλλη’, ‘αν μπορεί η λογοτεχνία να βοηθήσει τους ανθρώπους να λύσουν τα προβλήματα της ζωής τους’, ‘αν μπορεί η ζωή, η αληθινή ζωή, να αποτυπωθεί σε ένα καλό λογοτεχνικό βιβλίο’, ‘αν μπορεί η λογοτεχνία να θεραπεύσει».

Με όπλα του την ατμόσφαιρα της Ρώμης, την αφοσιωμένη αγάπη στη λογοτεχνία και έναν ευαίσθητο χαρακτήρα, ο Φάμπιο Στάζι δημιούργησε ένα βιβλίο που δύσκολα θα αφήσουν από τα χέρια τους οι ανά τον κόσμο λάτρεις της παγκόσμιας λογοτεχνίας και στο οποίο θα ανατρέξουν αρκετές φορές στο μέλλον... (https://passepartoutreading.gr/ )

«Νοσταλγώ την ελευθερία με την οποία διάβαζαν οι αναγνώστες του 19ου αιώνα. Δεν είχαν κανένα πρότυπο και μπορούσαν να δώσουν στην Άννα Καρένινα ή στον Κάπτεν Νέμο το πρόσωπο που ήθελαν εκείνοι. Για μας είναι δύσκολο να σκεφτούμε τον μεγάλο Γκάτσμπι με διαφορετικό πρόσωπο από εκείνο του Ρόμπερτ Ρέντφορντ ή του Λεονάρντο ντι Κάπριο. Μεταξύ των δικαιωμάτων του αναγνώστη θα έπρεπε να συμπεριλαμβάνεται και η εξέγερση κατά των κινηματογραφικών μεταφορών… 
 Η ανάγνωση δεν είναι παθητική δραστηριότητα, μη γελιόμαστε. Εξαρτάται από το βαθμό εμπλοκής με τον οποίο συμμετέχει ο αναγνώστης στα πάθη των ηρώων… 
Για να πω μια φράση του Τσβάιχ, η λογοτεχνία δεν είναι η ζωή, αλλά η εξύμνηση της ζωής, ένας τρόπος να συλλαμβάνουμε το δράμα με πιο ξεκάθαρο και κατανοητό τρόπο… 
 Κι όποιος μιλάει με πάθος για ένα βιβλίο, είναι πάντα ένας ερωτευμένος άνθρωπος. 
 Το να προτείνεις ένα μυθιστόρημα είναι ένας τρόπος να δείχνεις ότι νοιάζεσαι τον άλλον! Όμως, να θυμάσαι: 
Υπάρχει μόνο ένα ζευγάρι γυαλιά για κάθε αναγνώστη και δεν βλέπουν όλοι οι αναγνώστες τα ίδια σε ένα βιβλίο!»    

(Fabio Stassi: «Η χαμένη αναγνώστρια» - Εκδ. ΙΚΑΡΟΣ) 

Πόσο φιλόσοφος ήταν ο μικρός Πρίγκιπας;

Το έργο του Αντουάν ντε Σαιντ-Εξυπερύ δεν είναι απλώς ένα παραμύθι για παιδιά και μια όμορφη ιστορία που μπορούν να ακούσουν με ενδιαφέρον και οι μεγάλοι…

  «-Γεια σου, είπε η αλεπού. Να το μυστικό μου. Είναι πολύ απλό: δεν βλέπει κανείς πολύ καλά παρά μονάχα με την καρδιά. Ό,τι είναι σημαντικό, δεν το βλέπουν τα μάτια.

- Ό,τι είναι σημαντικό δεν το βλέπουν τα μάτια, επανέλαβε ο μικρός πρίγκιπας, για να το θυμάται.

- Είναι ο χρόνος που έχεις χάσει για το τριαντάφυλλό σου και που το κάνει τόσο σημαντικό. - Είναι ο χρόνος που έχω χάσει για το τριαντάφυλλό μου... έκανε ο μικρός πρίγκιπας, για να το θυμάται.

- Οι άνθρωποι έχουν ξεχάσει αυτή την αλήθεια, είπε η αλεπού. Όμως εσύ δεν πρέπει να την ξεχάσεις. Να γίνεις υπεύθυνος για πάντα εκείνου που έχεις εξημερώσει. Είσαι υπεύθυνος για το τριαντάφυλλό σου...

- Είμαι υπεύθυνος για το τριαντάφυλλό μου... επανέλαβε ο μικρός πρίγκιπας, για να μην το ξεχάσει…» 

 Το βιβλίο  «Ο Μικρός Πρίγκιπας» γράφηκε μεν για παιδιά, αλλά είναι ένα αρκετά φιλοσοφημένο έργο το οποίο κατακρίνει και ειρωνεύεται τον κόσμο των μεγάλων.  Στον Μικρό πρίγκιπα υπάρχουν σχεδόν ανεξάρτητα κεφάλαια με μια μικρή διδακτική ιστορία στο καθένα.

Το βιβλίο, λοιπόν, είναι αντιπολεμικό και μιλά για την αγάπη και τη φιλία, οι οποίες για να αναπτυχθούν πρέπει να υπάρχει ειρήνη. Είναι ένα συμβολικό παραμύθι που γράφτηκε στην Αμερική, όπου είχε καταφύγει ο συγγραφέας μετά την υποταγή της Γαλλίας στη Γερμανία. Το περιεχόμενό του είναι ένα μήνυμα στη δοκιμαζόμενη πατρίδα του μακριά απ' την οποία νιώθει εξόριστος, χαμένος, όπως ο μικρός πρίγκιπας μακριά απ' τον πλανήτη του. Υπάρχουν παραμυθικοί ρόλοι: πρίγκιπας, τριαντάφυλλο, αλεπού, καθώς και συμβολισμοί που υποκρύπτουν: βαθμιαία πορεία προς τη γνώση μέσω της κοινωνικοποίησης, μετάβαση από τον κόσμο του παιδιού στη ζωή, στις σχέσεις και υποχρεώσεις του ενηλίκου.

 Πηγή: www.lifo.gr

Γεώργιος Σουρής:

Ο «σύγχρονος Αριστοφάνης»

Σαν σήμερα στις 2 Φεβρουαρίου 1853 γεννήθηκε στην Ερμούπολη της Σύρου ο Γεώργιος Σουρής, ένας από τους σπουδαιότερους Έλληνες σατυρικούς ποιητές που από πολλούς χαρακτηρίστηκε ως «σύγχρονος Αριστοφάνης».

Ήταν γόνος εύπορης οικογένειας και ο πατέρας του τον προόριζε για κληρικό. Το 1879 και γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή. Για τα προς το ζην εργαζόταν ως γραφέας σ’ ένα συμβολαιογραφείο και παράλληλα έγραφε ποιήματα και συνεργαζόταν με σατιρικές εφημερίδες της εποχής: Ασμοδαίος του Εμμανουήλ Ροΐδη, Μη χάνεσαι! του Βλάσση Γαβριηλίδη και Ραμπαγάς του Κλεάνθη Τριανταφύλλου…

Στις 2 Απριλίου το 1883 εξέδωσε τον Ρωμηό, μια εβδομαδιαία έμμετρη τετρασέλιδη σατιρική εφημερίδα, την οποία έγραφε εξ’ ολοκλήρου. «Νονός» του τίτλου ήταν ο ποιητής Γεώργιος Δροσίνης…

Εκτός από το Ρωμηό, ο Σουρής έγραψε κι άλλα ποιήματα, έμμετρες κωμωδίες και ημερολόγια. Μετέφρασε τις Νεφέλες του Αριστοφάνη, που παίχτηκαν με μεγάλη επιτυχία στο Δημοτικό Θέατρο Αθηνών το 1900.

Ανάμεσα σε αυτά βρίσκεται και το ποίημα «Δυστυχία σου Ελλάς» το 1893 σατιρίζοντας την κατάσταση στην Ελλάδα την περίοδο της πρώτης χρεοκοπίας, με τότε πρωθυπουργό τον Χαρίλαο Τρικούπη. Το ποίημα είναι πιο επίκαιρο από ποτέ….

 Ποιος είδε κράτος λιγοστό σ’ όλη τη γη μοναδικό,

εκατό να εξοδεύει και πενήντα να μαζεύει;

Να τρέφει όλους τους αργούς, νά ‘χει επτά Πρωθυπουργούς,

ταμείο δίχως χρήματα και δόξης τόσα μνήματα;

 Νά ‘χει κλητήρες για φρουρά και να σε κλέβουν φανερά,

κι ενώ αυτοί σε κλέβουνε τον κλέφτη να γυρεύουνε;

Όλα σ’ αυτή τη γη μασκαρευτήκαν ονείρατα, ελπίδες και σκοποί,

οι μούρες μας μουτσούνες εγινήκαν δεν ξέρομε τί λέγεται ντροπή.

 Σπαθί αντίληψη,μυαλό ξεφτέρι, κάτι μισόμαθε κι όλα τα ξέρει.

 Κι από προσπάππου κι από παππού συγχρόνως μπούφος και αλεπού.

Θέλει ακόμα -κι αυτό είναι ωραίο- να παριστάνει τον ευρωπαίο.

Στα δυό φορώντας τα πόδια που ‘χει στο ‘να λουστρίνι, στ’ άλλο τσαρούχι.

 Σουλούπι, μπόϊ, μικρομεσαίο, ύφος του γόη, ψευτομοιραίο.

Λίγο κατσούφης, λίγο γκρινιάρης, λίγο μαγκούφης, λίγο μουρντάρης.

Και ψωμοτύρι και για καφέ το «δε βαρυέσαι» κι «ωχ αδερφέ».

 Ωσάν πολίτης, σκυφτός ραγιάς σαν πιάσει πόστο: δερβέναγάς.

 Δυστυχία σου, Ελλάς, με τα τέκνα που γεννάς!

 Ώ Ελλάς, ηρώων χώρα, τί γαϊδάρους βγάζεις τώρα;

 Ο θαυμασμός των συγχρόνων του προς τον Σουρή υπήρξε πολύ μεγάλος. Ο Κωστής Παλαμάς τον αποκαλούσε «γόητα ποιητήν». Θεωρήθηκε ως ο «Νέος Αριστοφάνης», εθνικός ποιητής, προτάθηκε μάλιστα πέντε φορές για το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας. Πέθανε το 1919, σε ηλικία 66 ετών. Το πένθος για τον χαμό του ήταν πανελλήνιο και η κηδεία του έγινε δημοσία δαπάνη με τιμές στρατηγού. Μεταθανάτια του απονεμήθηκε το παράσημο του Ανώτατου Ταξιάρχη του Σωτήρος για τις υπηρεσίες του προς την πατρίδα

 ΠΗΓΗ: https://dromospoihshshome.wordpress.com/