Αλέξης Πανσέληνος

Τα αναγνωστικά μου όρια... 

O Αλέξης Πανσέληνος εξηγεί πού βρίσκονται τα αναγνωστικά του όρια, σε σχέση με ορισμένα κλασικά βιβλία της παγκόσμιας και εγχώριας πεζογραφίας. «Λέμε κλασικά τα βιβλία που εξακολουθούν να διαβάζονται και να αρέσουν κι όταν τα χρόνια έχουν περάσει, η εποχή που γράφτηκαν έχει χαθεί και τα ήθη, τα συνήθεια και οι συνθήκες έχουν μεταβληθεί – αλλά παρ’ όλα αυτά, τα βιβλία για τα οποία μιλάμε μας συγκινούν και μας διδάσκουν, μας παρηγορούν και προσφέρουν στην ψυχή μας την υγρασία που έχει ανάγκη για να αντεπεξέλθουμε στις δοκιμασίες της ζωής, και στη σκέψη μας τη συμπυκνωμένη εμπειρία μιας άλλης πραγματικότητας που δεν ζήσαμε αλλά διαβάζοντας γι’ αυτήν την έχουμε εντάξει στη δικιά μας. Είναι τα βιβλία που μας μαθαίνουν πόσο λίγα πράγματα έχουν στην ουσία αλλάξει μέσα στους αιώνες, πόσο κοντινοί συγγενείς μας παραμένουν εκείνοι οι χαμένοι άνθρωποι, που μιλούσαν άλλες γλώσσες, φορούσαν άλλα ρούχα, μένανε σε άλλα σπίτια και κυκλοφορούσανε σε άλλους δρόμους από τους δικούς μας.
Πόσο ίδια έχουν παραμείνει όλα τα βασικά θέματα που αντιμετωπίζουμε κι εμείς σήμερα και πόσο κοινή είναι η μοίρα μας, των σημερινών ανθρώπων, με τη μοίρα εκείνων που έχουν φύγει και χαθεί. Ο έρωτας, ο θάνατος, ο πόλεμος, τα πάθη, η ζήλια και η φιλοδοξία, η ύβρις του ανθρώπου αλλά και οι πηγαίες και βασικές του αρετές, όλα αυτά μένουν αναλλοίωτα μέσα στους αιώνες. Γι’ αυτό ακριβώς, η αδυναμία μας, για κάποιον λόγο, να προσπελάσουμε, να δεχτούμε και να κατανοήσουμε κάθε ένα βιβλίο από αυτά που λέμε κλασικά, τα βιβλία που εξακολουθούν να μιλούν σα να γράφτηκαν σήμερα κι όταν έχουν περάσει δεκαετίες και αιώνες από την εποχή που γράφτηκαν, είναι η ομολογία για την ατέλεια του αναγνώστη περισσότερο παρά μάρτυρας του εκπεσμού της αξίας τους. Και επειδή ο καθένας από εμάς είναι άνθρωπος με τους φυσικούς περιορισμούς στην ευαισθησία και στην αντίληψή του, καλύτερα να ομολογούμε την απαρέσκειά μας από τα κλασικά βιβλία με την απαραίτητη δόση ταπεινότητας που αρμόζει στην περίπτωση. Όσο με αφορά πρέπει να ομολογήσω ότι οι προσληπτικές μου ικανότητες και η αναγνωστική και αισθητική μου ευαισθησία βρήκαν τα όριά τους στο κλασικό αριστούργημα του Χέρμαν Μέλβιλ «Μόμπυ Ντικ» και στον «Άνθρωπο χωρίς ιδιότητες» του Μούζιλ, αλλά και στο «Κιβώτιο» του Άρη Αλεξάνδρου, ενός καλού μου φίλου που χάθηκε πρόωρα. Το έχω ομολογήσει και αλλού, το ομολογώ και εδώ. Θα ήταν όμως εξαιρετικά θρασύ και αναίσθητο εκ μέρους μου να επαίρομαι για την αδυναμία μου αυτή και να ρίξω το βάρος της ευθύνης στους συγγραφείς ή στα βιβλία αυτά. Η στάση αυτή πιστεύω ότι ισχύει για όλους τους αναγνώστες, είτε είναι συγγραφείς είτε όχι. Και θα έπρεπε να ισχύει και για τους κριτικούς της λογοτεχνίας – ακόμα πιο πολύ!» (http://www.bookpress.gr/Επιμ. Κώστας Αγοραστός)