Μικρά Αγγλία ή Μεγάλη Χίμαιρα;

Πιστεύετε στις υπόγειες διαδρομές μεταξύ συγγραφέων, βιβλίων και θεμάτων; Πιστεύετε στις ουράνιες συμπτώσεις που οδηγούν φωτισμένα πνεύματα να καταπιαστούν με την ίδια ιδέα και να πλέξουν παρεμφερείς μύθους; Το πραγματικά απροσδόκητο όμως είναι, όταν τα μυστικά συνδεδεμένα βιβλία, είναι αμφότερα αριστουργήματα.
Τη Μεγάλη Χίμαιρα του Καραγάτση τη διάβασα (όπως όλον τον Καραγάτση) προ τριάντα περίπου ετών, μετά την προτροπή της θείας μου, όταν ήμουν στην εφηβεία. Τίποτε «επιδραστικότερο» δεν είχα συναντήσει ως τότε, πιθανόν ούτε αργότερα. Τη Μικρά Αγγλία το 1999, είχαμε ακόμα δραχμές
Πού είναι οι υπόγειες διαδρομές; Αρχικά -αλλά όχι κυρίως- στο όνομα του βιβλίου. Μάλλον δυσκολεύεσαι να καταλάβεις τον τίτλο. Ποια είναι η Μικρά Αγγλία, τι σημαίνει (στα 17 μου) η λέξη Χίμαιρα; «Θηλυκοί» και οι δύο τίτλοι, αλλά σε αντιπαράθεση, Μικρά εναντίον Μεγάλης.
Το θέμα όμως-κατά την ταπεινή και σίγουρα ερασιτεχνική μου γνώμη- είναι ίδιο. Η γυναικεία ψυχοσύνθεση. Αυτός είναι και ο λόγος που και τα δύο βιβλία τα διάβασα και τα ξαναδιάβασα πολλές φορές. Είναι η μάταιη προσπάθεια του ανδρικού μυαλού να κατανοήσει έστω και ελάχιστες από τις μυριάδες αποχρώσεις της Γυναίκας. Και αν η Καρυστιάνη «νομιμοποιείται» να μας τις παρουσιάσει, τότε ο γίγας Καραγάτσης πώς τολμά και μπαίνει σε χωράφια στα οποία οι υπόλοιποι άνδρες νιώθουμε δέος να πλησιάσουμε; Και όμως, και στα δύο βιβλία η αγάπη με τη μορφή του

καταπιεσμένου-και για αυτό φλογερού ερωτισμού, καίει τελικά τα πάντα. Οι συγγραφείς ανατέμνουν με απίστευτη λεπτότητα, με εκπληκτική χρήση του λόγου και με πολύ ενδιαφέρουσα πλοκή την καθοριστική σημασία της ερωτικής επιθυμίας στις ζωές των ανθρώπων.
Κατά τυχαίο (;) τρόπο οι ιστορίες αφορούν ναυτικούς, εφοπλιστικές οικογένειες και διαδραματίζονται μέχρι τα πέρατα του κόσμου, έχοντας ως κέντρο δύο Κυκλαδονήσια, την Άνδρο (Μικρά Αγγλία) και τη Σύρο. Ο κατά κανόνα αισιόδοξος Καραγάτσης τελειώνει την πλοκή του όμως, όσο πιο αδιέξοδα μπορεί κάποιος να φανταστεί, ενώ η Καρυστιάνη σού αφήνει τελικά μία αισιόδοξη επίγευση.
Αν πρέπει να διαλέξω, παρά τον κίνδυνο να τα αδικήσω, δύο φράσεις από κάθε βιβλίο, θα επέλεγα από τη Μικρά Αγγλία: «Αυτά που βρίσκεις ξαναχάνονται, αυτά που έχασες υπάρχουν για πάντα» και «Η φύση κερνάει τους υπομονετικούς, το δειλινό δεν είναι χρώμα και πάει και τελείωσε», όπως έλεγε η ηρωίδα Αννεζιώ.
 Ο λατρευτός Καραγάτσης είναι λιγότερο αποφθεγματικός στη Χίμαιρα, από ό,τι σε άλλα βιβλία του. Αντί να παραθέσω κάποιον από τους σχοινοτενείς διαλόγους μέσω των οποίων «περνάει» τις ιδέες του, αντιγράφω κάποιες σκέψεις της ηρωίδας Μαρίνας, η οποία -Γαλλίδα ούσα- συγκρίνει τον έρωτα στο αξιακό σύστημα των Ελλήνων και των Δυτικοευρωπαίων:
«Συνεπώς, η αντίληψη ότι ο έρωτας των Ελλήνων ήταν πιότερο εγκεφαλικός, παρά ψυχικός είναι σφαλερή. Με το ίδιο ψυχικό πάθος ερωτεύονταν κι οι Έλληνες, μόνο που πιστεύοντας στη θεϊκή προέλευση του έρωτα, δεν είχαν την αγωνία της αμαρτίας και του ηθικού λυτρωμού».
Αν καταφέρετε να βρείτε το βιβλίο της Μικράς Αγγλίας (έχει εξαντληθεί σε πολλά βιβλιοπωλεία), δοκιμάστε να αγοράσετε και τη «Μεγάλη Χίμαιρα». Ίσως να μην είμαι ο μόνος που πιστεύω ότι κάτι τα συνδέει.
Υ.Γ.: Με κίνδυνο να γίνω υπερβολικός, και «Το ταξίδι με τον Έσπερο» του Άγγελου Τερζάκη, ταιριάζει στην ίδια κατηγορία.
ΠΗΓΗ: http://www.protagon.gr/    -   
(Για το BookSyros: Αλεξάνδρα Γρ.)