Η ανάγνωση έγινε... διαστροφή!

Οι αναγνώστες έχουν μεταβληθεί σε μια …δακτυλοδεικτούμενη μειονότητα, ενώ ο προφορικός λόγος νοσεί!

Υποτίθεται πως είμαι δημοσιογράφος. Αν, ωστόσο, με ρωτούσε κάποιος -σοβαρά μιλάμε- να του πω τι ακριβώς είμαι, θα του απαντούσα «αναγνώστης». Αφού, από τότε που έμαθα γραφή και ανάγνωση, άρχισα να διαβάζω μανιωδώς ό,τι τυπωμένο έβρισκα γύρω μου. Αδιακρίτως, ενστικτωδώς, όπως τρώμε: δοκίμαζα το «φαγητό» και αν ήταν νόστιμο το έτρωγα, αν ήταν άνοστο το πετούσα. Είμαι, ήδη, αναγνώστης 50 ετών, αλλά αισθάνομαι αχόρταγος, όπως τότε που έκανα κοπάνες απ' το γυμνάσιο και τρύπωνα στις βιβλιοθήκες, να βρω κάτι νόστιμο να διαβάσω. Τώρα πια μπορώ να ομολογήσω ότι η ανάγνωση είναι το πάθος μου, η μικρή μου διαστροφή: μια συνουσία μυστική με κορμιά - κείμενα σε ατελείωτες χάρτινες σελίδες με την ολοκλήρωση να μην έρχεται ποτέ!...

Γράφω αυτό το κείμενο την Τετάρτη του Πάσχα, στο «καφέ» ενός μεγάλου βιβλιοπωλείου της Αθήνας, με μια τσάντα, φίσκα από τυπωμένα αντικείμενα του πόθου μου, κάτω απ’ το τραπέζι. Λίγο πριν, περιδιαβάζοντας στους πάγκους, με χιλιάδες βιβλία απλωμένα γύρω, έμενα έκθαμβος σαν... Θέμος Αναστασιάδης μπρος στις ημιτσίτσιδες μοντέλες που κοσμούν τις εκπομπές του!... Όταν γράφω ως δημοσιογράφος -μια και κάποτε, εντελώς τυχαία, απέκτησα αυτή την ιδιότητα-προσπαθώ να γράφω σαν συγγραφέας περισσότερο παρά σαν δημοσιογράφος. Ελπίζω ότι αυτό δεν είναι ψώνιο, κεκτημένο απ' τη βασική μου ιδιότητα, του αναγνώστη λογοτεχνίας, αλλά αντανακλαστική, αμυντική, κίνηση επιβίωσης στον παρακμάζοντα χώρο της ανάγνωσης.

Ήδη στα τέλη του 19ου αιώνα, ο Χ.Τζ. Γουέλς προφήτευε την κατάργηση της ανάγνωσης και την αντικατάστασή της απ' την τηλεόραση και το βίντεο. Προέβλεπε, μάλιστα, ότι η προφορική γλώσσα θα εκφυλιζόταν σε ημι-άναρθρους γρυλισμούς, τουλάχιστον για μεγάλα τμήματα του πληθυσμού. Ευτυχώς, προς το παρόν τουλάχιστον, ο... μελλοντολόγος επιβεβαιώνεται μόνο ως προς το δεύτερο. Αφού, ιδιαίτερα ο τηλεοπτικός λόγος, τείνει να εκφυλιστεί σε ημι-άναρθρους γρυλισμούς.

Ευτυχώς ο γραπτός λόγος αντέχει, ακόμα και ως ρεπορτάζ, στις σελίδες των εφημερίδων. Ωστόσο καθώς ο «πολιτισμός της ανάγνωσης» πλήττεται βάναυσα από τον «πολιτισμό της εικόνας», τα ευγενή μέταλλα αισθητικής και κουλτούρας που, ανά τους αιώνες, προήγαγε ο γραπτός λόγος, μεταλλάσσονται, σκου¬ριάζουν, ατροφούν. Ενώ οι αναγνώστες, εμείς οι αδιόρθωτοι αναγνώστες, είμαστε ήδη μία... δακτυλοδεικτούμενη μειονότητα. Ας ελπίσουμε περιστασιακά...

( ΝΙΚΟΣ ΤΣΑΓΚΡΗΣ-ΕΘΝΟΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ)