Γιατί διαβάζουμε;

Ένα μεγάλο μυστήριο

By MOTOKO RICH-Published: November 25, 2007 (NY Times)

(Μετάφραση: Τερέζα Λίτσα)

Νομίζω πως το σημαντικότερο βιβλίο της χρονιάς δεν ήταν ο «Χάρυ Πότερ και οι Κλήροι του Θανάτου» αλλά η νουβέλα του Alan Bennett, «Το Βασίλειό μου για ένα Βιβλίο», στο οποίο η Βασίλισσα της Αγγλίας γίνεται ξαφνικά μανιώδης αναγνώστρια.
Σε μια εποχή που τα βιβλία παλεύουν να επιβιώσουν από το «σαρωτικό» Youtube και Myspace, το να περάσεις από τη λογοτεχνική αδιαφορία στη μανιώδη ανάγνωση μοιάζει λίγο υπερβολικό.

Το πρόβλημα είναι πως πρόσφατη έρευνα έδειξε πως οι νεαροί Αμερικανοί διαβάζουν όλο και λιγότερο στον ελεύθερο χρόνο τους, ενώ πολλοί ενήλικες παρουσιάζουν προβλήματα κατανόησης κειμένου. Τι μπορεί να βοηθήσει λοιπόν; Σίγουρα οι γονείς που αγαπούν τα βιβλία, δάσκαλοι και βιβλιοθήκες παίζουν καθοριστικό ρόλο, αλλά εν τέλει, η ανάγνωση είναι μια καθαρά προσωπική υπόθεση.
Ίσως χρειάζεται το κατάλληλο βιβλίο, την κατάλληλη στιγμή για να αποκτήσουμε την αγάπη για τα βιβλία. Αν ερωτευτείς ένα βιβλίο, θα θέλεις να διαβάζεις κι άλλο μετά. Τι κάνει όμως ένα βιβλίο να σου αλλάζει τον τρόπο ανάγνωσης; Καταρχάς είναι η ταύτιση με κάποιο χαρακτήρα, που σε κάνει να θέλεις να το διαβάσεις, να μάθεις τη συνέχεια. Νιώθεις ότι βρίσκεις τον εαυτό σου μέσα από την ιστορία. Είναι ο ενθουσιασμός που νιώθεις όταν ανακαλύπτεις έναν καινούριο κόσμο. Είναι η ευχαρίστηση που νιώθεις όταν διαβάζεις κάτι απολαυστικό. Ακόμα και τα δημοφιλή βιβλία, όπως ο «Χάρυ Πότερ», μπορούν να σε μετατρέψουν σε κατ’ εξακολούθηση αναγνώστη. Αυτοί οι αναγνώστες βέβαια, είναι που αγοράζουν ένα βιβλίο μόνο όταν τους το προτείνει κάποιος. Δε θα αγοράσουν κάτι μόνοι τους.
Για άλλους η ανάγνωση είναι σαν το μπαλέτο, σαν το μπάσκετ. Χρειάζεται προπόνηση για να πετύχεις τον επιθυμητό στόχο. Και στο τέλος συνειδητοποιείς πόσο πολύ σ’ αρέσει η ενασχόληση με αυτό.
Το ερώτημα τελικά είναι γιατί δεν διαβάζει πλέον ο κόσμος. Η ανάγκη για την διήγηση της ιστορίας στις μέρες μας καλύπτεται από τηλεοπτικές σειρές, από τον κινηματογράφο, σε βάρος του παλιού καλού βιβλίου. Είναι οι εικόνες και τα εφέ που σε στέλνουν μακριά από τις άσπρες σελίδες.
Παρόλα αυτά, υπάρχει ακόμα ελπίδα. Τα βιβλία δε μπορούν να συγκριθούν με τις τηλεοπτικές σειρές, μιας και πρόκειται για διαφορετικά μεγέθη. Και δεδομένου του μεγέθους διαφήμισης των βιβλίων, δεν τα πάνε κι άσχημα!