Αξίζει το φετινό Νόμπελ;

Ευτυχώς υπάρχουν και τα Νόμπελ. Και η απονομή του Νόμπελ Λογοτεχνίας, όποτε συμπίπτει χρονικά με τη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Φραγκφούρτης, είναι πάντα μια ευχάριστη στιγμή.
Η είδηση της απονομής του φετινού Νόμπελ στον Κινέζο Μο Γιαν με βρήκε στο περίπτερο ενός ισπανικού εκδοτικού οίκου. Χειροκροτήματα, αγκαλιές, η επιβράβευση για έναν εκδότη είναι πάντα μερικές αναπάντεχες χιλιάδες πωλήσεις των βιβλίων του βραβευμένου συγγραφέα. Φέτος, στην Ελλάδα, τυχερές ήταν οι Εκδόσεις Καστανιώτη που διαθέτουν το μοναδικό βιβλίο του Μο Γιαν που έχει κυκλοφορήσει στην Ελλάδα, το «Οι μπαλάντες του σκόρδου» (μτφρ. Μιχάλης Μακρόπουλος).
Αξίζει το φετινό Νόμπελ; Ένα ερώτημα που ακούγεται συχνά. Η απάντηση είναι ναι, αξίζει. Η Σουηδική Ακαδημία έχει τη συνήθεια, την πολύ καλή συνήθεια, να βραβεύει άλλοτε καταξιωμένους διεθνώς συγγραφείς (όπως π.χ. τον Μάριο Βάργκας Λιόσα) κι άλλοτε σπουδαίους συγγραφείς που είναι γνωστοί στις χώρες τους και ίσως σε κάποιους ειδήμονες διεθνώς, αλλά δεν είναι γνωστοί στο ευρύ παγκόσμιο κοινό (τέτοια ήταν η περίπτωση της Χέρτα Μύλερ, του Ίμρε Κέρτες, αλλά και του Ζοζέ Σαραμάγκου που έγινε παγκοσμίως γνωστός χάρη στο Νόμπελ).

Ο Μο Γιαν ανήκει σε αυτή τη δεύτερη κατηγορία. Γνωστός εδώ και χρόνια ως ο καλύτερος Κινέζος συγγραφέας, είχε και τη φήμη του ανθρώπου που δεν εγκατέλειψε ποτέ τη χώρα του ούτε όταν του απαγόρευαν τα βιβλία (και οι «Μπαλάντες του σκόρδου» είχαν απαγορευτεί). Ο Μο Γιαν είναι ένας βαθιά πολιτικός συγγραφέας που περνάει τις απόψεις του μέσα από ένα ανεξάντλητο χιούμορ και μέσα από την αλληγορία. Και το σημαντικότερο; Είναι ένας πραγματικά Κινέζος συγγραφέας, με κινέζικη γραφή, με έναν ρεαλισμό που διαφέρει από τον δυτικό ρεαλισμό - κι όχι σαν τους χιλιάδες ιμιτασιόν συμπατριώτες του συγγραφείς οι οποίοι γεννήθηκαν και ζουν στις ΗΠΑ και οι οποίοι γράφουν με έναν δυτικό τρόπο γραφής που καμιά σχέση δεν έχει με την Κίνα.
Από αυτή την άποψη η Σουηδική Ακαδημία έστειλε πολλαπλά μηνύματα με αυτό το Νόμπελ. Και πρώτα από όλα ότι η λογοτεχνία είναι -πρέπει να είναι- πολυπρόσωπη και πολυσυλλεκτική, να καθρεφτίζει τις ανάγκες και τις παραδόσεις ενός τόπου, τη γλώσσα του, τα αρώματά του.

Ανταίος Χρυσοστομίδης/ http://www.avgi.gr/