Η Αποκριά στη λογοτεχνία

...Η Αποκριά στις αρχές του αιώνα μας, είχε το παλιό καλό χρώμα, δεν ήταν ξεθωριασμένη, δεν είχε ακόμη εμπορευματοποιηθεί και φολκλοροποιηθεί. Είχε αυθορμητισμό, χειμαρρώδη έκφραση στον τομέα της πολιτικής και κοινωνικής σάτιρας.
 Αυτές τις αυθεντικές εικόνες, που μας επιβεβαιώνουν τα προαναφερθέντα, μπορούμε να τις γνωρίσουμε, αν στραφούμε στο τι έγραψαν για την εποχή εκείνη Έλληνες λογοτέχνες και πώς περιέγραψαν το έθιμο.
Ο Κων/νος Χρηστομάνος στο έργο του “Κερένια κούκλα”, παρουσιάζει σκηνές από την ξέφρενη Αποκριά στην Αθήνα στις αρχές του αιώνα μας.
 «Τι κακό γινόταν κάτω στο δρόμο! Τι οχλοβοή! Τι συμφερτός! Τα τραμ είχανε σταματήσει. Μέσα σε σύννεφα από σκόνη περνούσαν το λαντό αργά, τόνα πίσω από το άλλο, γεμάτα ντόμινα μαύρα και τριανταφυλλιά και γαλάζια και κόκκινα και κίτρινα και πράσινα με νταντέλες μαύρες, μ’ άσπρα γάντια και κάτι μακριές χρωματιστές κορδέλες κρεμασμένες πίσωθε. Φωνές μασκαράδικες. Στραγάλια, Μπουκετάκια, Ρουκέτες από σερπαντέν και βροχή το κομφετί. Και σφυρίγματα και τρόμπες και χάχανα, τροκάνια, χαρτοπόλεμος, στραγαλιές κατάμουτρα και μαγκαρίδα και μαρίδα από πίσω ατέλειωτη…»
 

Την ίδια εποχή γιορταζόταν οι Αποκριές στη μεγάλη ελληνική πόλη στη Σμύρνη με ένα απίθανο τρόπο, όπως μας παραδίδει ο Κοσμάς Πολίτης στο έργο του, “Στου Χατζηφράγκου”.
 «Τα κοριτσάκια του μαχαλά ντυθήκανε κουδουνάτοι μ’ ό,τι παλιατσαρίες βρεθήκανε μες στα φορτσέρια. Τα αγόρια, με μια μουτσούνα μακρομύτα το σκάζανε σ’ άλλους μαχαλάδες για να ‘χουνε το πιο ελεύθερο. Βγήκανε βόλτα οι αραμπάδες με το τουμπελέκι, εριμιόλα εϊβάλα, το γαϊτανάκι, ο ξυλοπόδαρος κι όλα τα συνηθισμένα της Αποκριάς -το βραδάκι, εδώ κει εκεί, μια κιθάρα ή ένα μαντολίνο. Τη νύχτα πληθαίνανε οι πατινάδες κι είτανε όμορφα να σε ξυπνάει χαράματα, ένα αργοπορημένο από τον έρωτα και μερακλίδικο βιολί…» 
Αλλά την ίδια εποχή και στην ιδιαίτερη πατρίδα μας, τα Χανιά, οι αποκριάτικες εκδηλώσεις δεν υστερούσαν, όπως μας περιγράφει ο Μίνως Νικολακάκης στο βιβλίο του “Τα Παλιά Χανιά”:
 «Εκείνη την εποχή δεν παρουσιαζόταν στους καλντιρημένιους δρόμους των Χανίων μονάχα η καμήλα, αλλά και το γαϊτανάκι που αριστοτεχνικά το τύλιγαν και το ξετύλιγαν πάνω σε ένα μακρότοξο κοντάρι καλλίσωμοι νέοι. Έκανε το θέαμα εξαιρετική εντύπωση. Αλλά και το κομιτάτο που ερχόταν στον Τοπ Χανά από το αρχοντοχώρι το Γαλατά, είχε μείνει σε μας αλησμόνητο. Αστεία όχι χοντροκομμένα, αλλά πολύ λεπτά και κέφι αδιάπτωτο, ήταν τα διακριτικά γνωρίσματα των αποτελούντων το περίφημο κομιτάτο του Γαλατά… Μονάχα φαγοπότι, χορό και κάτι χωρίς χρήματα τυχερά, γλέντι γλέντι με δυο λόγια και άγιος ο Θεός. 

Την τελευταία Κυριακή μάλιστα ένας Όμιλος που τον αποτελούσαν επίλεκτα μέλη της κοινωνίας μας, έβαζε ψηλό καπέλο και φράκο παριστάνοντας κατ’ αυτό τον τρόπο το υπουργικό συμβούλιο και κατερχόταν σε φιλικά σπίτια. 
Ο κόσμος των παλιών Χανιών διασκέδαζε με αδιάπτωτο κέφι ολονυχτίς στα τότε ακμάζοντα καφέ – σαντάν, που ήταν εξαιτίας των ευρωπαϊκών στρατευμάτων κατοχής, αρκετά… Κολομπίνες, πιερότοι, χορεύουν και τραγουδούν. Ένας αρλεκίνος στην είσοδο καλωσορίζει κάθε νεόφερτη παρέα. Η αποκριάτικη ατμόσφαιρα δονούσε τα Χανιά από την μια άκρη στην άλλη άκρη».
Χαρά γιορτής, ανθρώπινη χαρά, σκορπούσε το αποκριάτικο γλέντι στις αρχές του αιώνα μας, αλλά και σάτιρα για τα κακώς κείμενα που δεν ήταν λίγα και τότε. Και είναι χαρακτηριστικό το στιχούργημα του Σουρή και πολύ αντιπροσωπευτικό στην εφημερίδα “Ρωμηός”:
"Γλεντάς λοιπόν Αποκριά/ μασκαρεμένη χώρα
που ένα χρόνο έμαθες/ στα φανερά να κλέβεις 
να γίνεσαι ρεντίκολο/ κάθε στιγμή και ώρα/ 
που όλα τα μασκάρεψες/ κι όλα τα μασκαρεύεις!"

ΠΗΓΗ: http://lefteria.blogspot.gr/