Η μαρτυρία ενός σκλάβου

Το βιβλίο του Ολόντα Εκουιάνο, που κυκλοφορεί για πρώτη φορά στα ελληνικά, είναι μια συγκλονιστική προσωπική μαρτυρία για τη δουλεία, το παζάρι ανθρώπων και την ερήμωση ολόκληρων χωριών της Αφρικής που τροφοδοτούσαν με σκλάβους τη Δύση του 18ου αιώνα, και στη συνέχεια για τον αγώνα ενός ανθρώπου, ο οποίος έζησε για χρόνια στην ιδιοκτησία αφεντικών, να ελευθερωθεί.
Η ιστορία του Εκουιάνο, που κατάφερε τελικά να εξαγοράσει την ελευθερία του και να ζήσει στην Αγγλία -παντρεμένος μάλιστα με Αγγλίδα-, δίνοντας μάχες μέχρι το τέλος της ζωής του για να καταργηθεί η δουλεία, είναι γεμάτη περιγραφές ανατριχιαστικών περιστατικών:

«Κάποιος κύριος Ντράμοντ μού είπε ότι είχε πουλήσει 41.000 νέγρους και ότι κάποτε έκοψε το πόδι ενός για να μη δραπετεύσει. Του είπα ότι η χριστιανική θρησκεία μάς διδάσκει να κάνουμε στους άλλους ό,τι θα θέλαμε να κάνουν οι άλλοι σε μας. Και τότε μου είπε ότι τα μέτρα που έπαιρνε είχαν το επιθυμητό αποτέλεσμα - εμπόδισαν εκείνο τον άνθρωπο και κάποιους άλλους να δραπετεύσουν», ή «στο Μονσερά είδα έναν νέγρο καθηλωμένο στο έδαφος να ακρωτηριάζεται με αποτρόπαιο τρόπο και μετά να κόβουν τα αφτιά του κομματάκι-κομματάκι, γιατί είχε σχετιστεί με μια λευκή γυναίκα που ήταν πόρνη».
Το βιβλίο εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1789 στο Λονδίνο, την εποχή της Γαλλικής Επανάστασης, και ανατυπώθηκε άλλες 9 φορές εμπλουτισμένο με καινούργια στοιχεία για τη ζωή του Εκουιάνο, ενώ τα έξοδα για τη συντήρησή του, κάθε φορά που το έγραφε, τα κάλυπταν προσωπικότητες της αγγλικής ζωής που τον στήριζαν στην αντίσταση στον θεσμό της δουλείας. Με την προσθήκη ολόκληρων κεφαλαίων όπου περιγράφονται οι περιπέτειές του στην Αμερική, στις Ινδίες, στη Μεσόγειο και στην Αρκτική, το βιβλίο αποκτά όλα τα χαρακτηριστικά της ταξιδιωτικής λογοτεχνίας της εποχής του. Είναι προϊόν τη εποχής του Διαφωτισμού επειδή οραματίζεται και αποσκοπεί στη δικαίωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που χαρακτηρίζει τις συζητήσεις στο τέλος του 18ου αιώνα.
Στη Βρετανία, τελικά, η δουλεία καταργήθηκε το 1807, δέκα χρόνια μετά τον θάνατο του συγγραφέα. Μετά την κατάργησή της το έργο του Εκουιάνο πέρασε στην αφάνεια μέχρι τη δεκαετία του 1960, οπότε ανακαλύφθηκε εκ νέου και άρχισε να διδάσκεται στα τμήματα αφρικανικών σπουδών των μεγαλύτερων αγγλικών και αμερικάνικων πανεπιστημίων.
(ΑΠΟ ΤΟΝ M. HULOT- www.lifo.gr/mag/books/372)