Ένας ηθοποιός διηγείται

Κάτω από την επιφάνεια των πραγμάτων, εκεί όπου το απρόβλεπτο, το τυχαίο δημιουργεί τις ανατροπές της καθημερινότητας, μας οδηγούν -με χιούμορ, ειρωνεία όμως και με συγκίνηση και νοσταλγία- οι ιστορίες που ο Στέλιος Μάινας συγκέντρωσε στο βιβλίο του «Τα φαινόμενα απατούν».
Φρεσκοτυπωμένη από τον «Καστανιώτη», η συλλογή είναι η πρώτη συγγραφική απόπειρα του γνωστού ηθοποιού, ο οποίος εδώ και χρόνια ελίσσεται με άνεση από την κωμωδία στο δράμα.
Ερασιτέχνης συγγραφέας δηλώνει ο ίδιος, ωστόσο τα διηγήματά του είναι καλοδουλεμένα και η αφήγηση δικαιώνει τον τίτλο του βιβλίου. Ενα «κλικ» στο τέλος κάθε ιστορίας κάνει την έκπληξη, αποκαλύπτει την «απάτη». Ο Μάινας, όπως επισημαίνει, έγινε εραστής της γραφής μέσα από την ανάγνωση και την ακρόαση. «Μεγάλωσα με το ραδιοφωνικό "Θέατρο της Δευτέρας", με την αίσθηση του λόγου που ήταν δομημένος. Αργότερα, μέσα από τα θέματα της εκπομπής "Εμείς του '60 οι εκδρομείς'' που έκανα στον "Μελωδία" προέκυψε η άσκηση γραφής και εξελίχθηκε με τις ιστορίες που έγραφα για το περιοδικό "Homme"».
Πολλές από αυτές συμπεριελήφθησαν στη νέα έκδοση και αρκετές άλλες βγήκαν μέσα από το συρτάρι του. Αν και φαινομενικά ασύνδετες, συνθέτουν την τοιχογραφία ενός κόσμου που ξεχειλίζει από εικόνες και αρώματα, αλλά και απατηλά όνειρα. Ο συγγραφέας μάς μεταφέρει σε δωμάτια νοσοκομείων, όπου ο Άγιος Βασίλης ζει και βασιλεύει και μπορεί να φέρει στη γερασμένη ασθενή τον παστουρμά που τόσο της λείπει, υποκαθιστώντας στην ουσία τον άντρα, τα παιδιά, την ελευθερία, τη ζωή που δεν έζησε.
Σε άλλο διήγημα παρακολουθούμε στην παραλία του Ναυπλίου ένα γερασμένο «καμάκι» που δεν το βάζει κάτω: «σαν ξεδοντιασμένο γέρικο λιοντάρι προσπαθεί απεγνωσμένα να πιάσει κουβέντα σε όλες τις γνωστές ευρωπαϊκές γλώσσες με τα τρυφερά μπουμπούκια της Γηραιάς Ηπείρου (...)». Κι ένας «καλός φίλος» προτρέπει τους κολλητούς του να παντρευτούν: «Όρκο έκανε να μην αφήσει άντρα ελεύθερο γιατί μόνο έτσι απάλυνε τον πόνο της συζυγικής του σκλαβιάς».
Καλοκαιρινές στιγμές με καΐκια στη θάλασσα, σε μικρά χωριά με καλντερίμια, ανακαλούν νησιώτικες εικόνες που έχουν περάσει ανεπιστρεπτί, ενώ παραπέμπουν στη συριανή καταγωγή του Μάινα. Σε ένα διήγημα παπαδιαμαντικής έμπνευσης με τίτλο «Η κολυμντάρα», ο Νικόλας της Μαρουσώς, ο μικρός αρχηγός της βουτιάς, ξεγελάει (ώς πότε;) τα παιδιά που φωνάζουν πανικόβλητα νομίζοντας πως πνίγηκε.
«Οι ήρωές μου είναι πραγματικοί, αλλά με δάνεια από τη φαντασία. Και κάθε ήρωας εμπεριέχει πολλούς άλλους», εξηγεί ο ηθοποιός. «Όλα ξεκινάνε από ένα συναίσθημα, ένα γεγονός, μια μικρή λεπτομέρεια και καταλήγουν στην ανατροπή. Άλλωστε η ζωή δίνει το μήνυμα της απόλυτης ανατροπής. Το τυχαίο είναι σημαντικό κομμάτι της ζωής μας».

Τα θέματα των ιστοριών του είναι ποικίλα. Από το «βασιλιά της μοτοσικλέτας», που βρίσκει το δάσκαλό του, σε μια κόντρα, στο πρόσωπο μιας γυναίκας. Τον Εγκον Σίλε, που ζωγραφίζει το πορτρέτο της μούσας του λίγο πριν πεθάνει. Έως τον άνδρα με «δυο αντάρτικα στην πλάτη, Ακροναυπλίες, μπουντρούμια, ξύλο και εικονικές εκτελέσεις», που προσπαθεί να εξηγήσει τι είναι δημοκρατία σε ένα τετράχρονο παιδί.
Ο Στέλιος Μάινας βρίσκει σημεία σύγκλισης ανάμεσα στο θέατρο και στη συγγραφή. «Ως ηθοποιός έχω εξασκηθεί στην παρατήρηση και τη φαντασία, τα οποία είναι βασικά χαρακτηριστικά και του συγγραφέα. Τα βιώματα δεν είναι αρκετά, πρέπει να παρατηρείς κάτω από το κείμενο, να βρίσκεις μέσα από μια δεύτερη ανάγνωση όσα είναι κρυμμένα».
Τώρα συγκεντρώνει τις δυνάμεις του για να δοκιμαστεί και στη μεγάλη φόρμα. Πώς αισθάνεται, όμως, που συμμετέχει στην τηλεοπτική μεταφορά (Mega) του μυθιστορήματος της Βικτόρια Χίσλοπ «Το νησί»; «Η μεγάλη λογοτεχνία δεν μεταφέρεται στο γυαλί, όπως έδειξε η εμπειρία, ίσως γιατί όποιος το επιχειρεί αυτό πρέπει να είναι ανώτερος από τον συγγραφέα. Όταν όμως τα πράγματα είναι πιο βατά, γίνεται καλύτερη δουλειά. Οπότε ελπίζω "Το νησί" να πάει καλά και να δώσει έναυσμα να ασχοληθούμε περισσότερο με τη μεταφορά της λογοτεχνίας, ιδιαίτερα της ελληνικής, στην τηλεόραση». (ΠΑΡΗ ΣΠΙΝΟΥ - spinou@enet.gr)