“Χάριν όνου πολιορκία !”

“...Τον καιρό που οι Φράγκοι εξουσίαζαν τις Κυκλάδες, ένας από όλους τους φεουδάρχες, ο Μάρκος Σανούδος, είχε στα χέρια του διάφορα νησιά. Ανάμεσα σ' αυτά και τη Σύρα. Το 1286, όμως, έγινε κάτι που λίγο έλειψε να χαντακώσει τη Σύρα. Οι πειρατές, που τρομοκρατούσανε το Αιγαίο, αρπάξανε έναν ωραίο γάιδαρο από την Τήνο και τον πουλήσανε στο φεουδάρχη της Σύρας Γουλιέλμο Σανούδο που ήταν γιος του Μάρκου Σανούδου.
 Όταν το 'μαθε ο φεουδάρχης της Τήνου Βαρθολομαίος Γκύζης, έγινε έξω φρενών. Ο γάιδαρος ήταν δικός του! Τον αγαπούσε! Με τι δικαίωμα τον είχε τώρα ο Σανούδος και δεν εννοούσε με κανέναν τρόπο να του τον στείλει πίσω; Φρενιασμένος, πέρασε στη Σύρα με το στρατό του και πολιόρκησε το Κάστρο της πρωτεύουσας του νησιού.

Σίγουρα θα το κυρίευε, αν δεν βρισκόταν στο Αιγαίο ο στόλος του βασιλιά της Νεάπολης Καρόλου Β΄ του Ανδεγαυού. Αυτός ο στόλος βοήθησε τη Σύρα! Ανάγκασε τον φρενιασμένο άρχοντα της Τήνου να λύσει την πολιορκία και να φύγει!
Όμως, η πολιορκία που έγινε για χάρη του γαϊδάρου του στοίχισε στο φεουδάρχη της Τήνου τα μαλλιά της κεφαλής του! Πάνω από τριάντα χιλιάδες βαριά σόλδια ξόδεψε, ποσό που αντιστοιχούσε με 18.000 χρυσά δουκάτα.
Και δεν μάθαμε αν, στο τέλος, ο Βαρθολομαίος Γκύζης κατάφερε να πάρει πίσω τον πολύτιμο γάιδαρό του!”

Πηγή: Δανάη Τσουκαλά: “Μύθοι και θρύλοι από τα νησιά μας”-Εκδ. ΚΕΔΡΟΣ 

 BookSyros: Την ιστορία περιέγραψε πρώτος με το δικό του ξεχωριστό, γλαφυρό τρόπο ο Τιμολέων Αμπελάς στο βιβλίο του “Ιστορία της Νήσου Σύρου”, “τυπωθέντος εν Ερμουπόλει Σύρου, 1874” 

Μικρό, χαρακτηριστικό απόσπασμα από το βιβλίο του Τιμ. Αμπελά:

 “...Ἐν ἔτει 1286, ἡγεμονεύοντος τοῦ Δουκάτου Ναξίας Μάρκου τοῦ Β’ Σανούδου, ἤτοι ἐν ἐποχῇ καθ’ ἣν ἤρχισαν συγκεντρούμενοι περὶ τὸν λόφον τῆς ἄνω Σύρου οἱ εὐάριθμοι ἐγχώριοι μετὰ τῶν προσελθόντων ἔξωθεν ξένων, πειραταί τινες εἶχον ἁρπάσει ἀπὸ τῶν ὀνοστασίων τοῦ Δουκὸς τῆς Τήνου Γκίζη εὔμορφον ὀχευτὴν ὄνον, ἐξ ἐκείνων οἵτινες ἀπετέλουν τὸν πολυτελῆ κόσμον τῶν ἱπποτῶν τῶν νήσων. 
Οἱ πειραταὶ θεωρήσαντες πολύτιμον τὴν λείαν ἔσπευσαν νὰ πλεύσωσιν εἰς Νάξον καὶ νὰ πωλήσωσιν τὸν ἁρπαγέντα ὄνον εἰς τὸν υἱὸν τοῦ Δουκὸς τῆς Νάξου Σανούδου Γουλιέλμον, ὅστις νεαρὸς ἔτι ἡγεμονόπαις καὶ πρίγκηψ ἔμελλε νὰ ποιῇ τὰς ἐκδρομάς του εἰς τὴν νῆσον δι’ αὐτοῦ.
 Ὁ Τήνιος Δοὺξ μαθὼν τὴν ἁρπαγὴν τοῦ ὄνου καὶ τὴν πώλησίν του εἰς τὸν Γουλιέλμον Σανοῦδον μαίνεται, ὑποπτεύεται μυστικήν τινα συνεννόησιν τοῦ Ναξίου πρίγκηπος μετὰ τῶν πειρατῶν...”